In het najaar van 2023 tijdens de Horizon Showcase op het Edinburgh Festival, het Nederlands Theater Festival en het TheaterFestival kwam een groep van zes theatermakers samen. Als guests in residence bezochten ze voorstellingen, ontmoetten andere professionals en voerden ze discussies over hun (internationale) werkpraktijk.

De zes trokken negen dagen met elkaar op om de festivals vanuit hun persoonlijk perspectief te bekijken, de stand van de podiumkunsten (waarden, thema’s, werksituaties) in elk land op te maken, en indrukken met elkaar uit te wisselen.

Lisanne Kniese en Anahita Shamsavari maakten een driedelige podcast van deze gesprekken en ontmoetingen. 

Aflevering 1:
Introductie van de makers. De zes kunstenaars stellen zichzelf voor.

Aflevering 2: 
Doelgroepen, wat maakt een voorstelling en een repetitieproces toegankelijk, over trigger warnings en content notes, met:

• Meysam Kisomi is een acteur en theatermaker uit Teheran, Iran.
• Krishna Istha is een in Londen gevestigde performancekunstenaar, theatermaker, komiek en scenarioschrijver.
• Mira Bryssinck studeerde in 2016 af aan het KASK in Gent.

Aflevering 3: 
Aan bod komen o.a. de volgende onderwerpen: ’toegankelijkheids-riders”. Hoe toegankelijk was deze residentie zelf? Hoe staat het met de verantwoordelijkheid van grote instituten ten opzichte van individuele kunstenaars? En de radicaliteit van ‘nee’ zeggen, met:

• Jennifer Jackson is een Latin Anglo-Boliviaanse theatermaker, bewegingsregisseur/choreograaf en performer.
• Toni Blackwell studeerde in 2021 af bij Theater in Educatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.
• Joshua Serafin is een multidisciplinaire kunstenaar die dans, performance, beeldende kunst en choreografie combineert.

International Exchange Programme wordt georganiseerd door NTF, Het TheaterFestival (Vlaanderen) en Battersea Arts Centre (Londen), met o.m. ondersteuning van het Fonds Podiumkunsten.

Meer over Intenational Scene Change en de kunstenaars.

Luister de podcasts hier:

‘De Schoonheid van het Theater’ is een podcast-serie in drie delen van het Nederlands Theater Festival gemaakt door Wendy van Os en Elles Leferink.

De schoonheid van het theater is niet zomaar in woorden uit te leggen. Stel je praat met iemand die nog nooit naar het theater is geweest. Wat vertel je dan?  Om hier een beeld van te krijgen, spreken Wendy en Elles met verschillende mensen uit de theaterwereld in ITA (Internationaal Theater Amsterdam).

Met de vraag  ‘Wat is voor jou de schoonheid van het theater?’ praten ze in het eerste deel met ‘de Maker’ met Eline Arbo, Eran Ben Michaël en Abdelkader Benali. In deel twee komen de ‘(Mogelijk) Makers’ aan het woord, de mensen achter de schermen. Wendy en Elles spreken dan met Scène fotograaf Bart Grietens, technicus Luca van Deurzen en student Tosca Sommerdijk. In het derde deel komen de bezoekers aan het woord. Iedere aflevering neemt cultuurhistoricus Jan-Derk van den Berg ons mee in de geschiedenis van het theater.

De hele driedelige podcast is nu te beluisteren via deze link of via je favoriete podcast app.

 

WINNAARS VSCD TONEELPRIJZEN 2023 BEKEND
THEO D’OR voor Mariana Aparicio en LOUIS D’OR voor Eelco Smits

Tijdens het Gala van het Nederlands Theater op het Nederlands Theater Festival zijn de VSCD Toneelprijzen uitgereikt. De prijzen voor ‘de meest indrukwekkende vrouwelijke dragende rol’ (Theo d’Or) en ‘mannelijke dragende rol‘ (Louis d’Or) gingen naar respectievelijk Mariana Aparicio voor haar rol in De Jaren van het Nationale Theater en Eelco Smits voor zijn rol in Geschiedenis van Geweld van Toneelschuur Producties en Theater Oostpool. Ook werden er diverse andere prijzen uitgereikt:

ARLECCHINO EN COLOMBINA
De prijzen voor ‘de meest indrukwekkende bijdragende rol’, gingen naar Rick Paul van Mulligen voor zijn rol in Queer Planet van HNT JONG (Arlecchino) en Urmie Plein voor haar rol in Ik zeg toch sorry van Raymi Sambo Maakt en Theatergroep Aluin (Colombina).

PROSCENIUM-ACHTER-DE-SCHERMEN-PRIJS
De Nieuwe Toneelbibliotheek heeft de Proscenium-achter-de-schermen-prijs 2023 ontvangen voor hun wezenlijke bijdrage aan de ontwikkeling van de podiumkunsten.

MIME/PERFORMANCE PRIJS
De VSCD Mime/Performance Prijs (voor de persoon of groep die de belangrijkste bijdrage heeft geleverd aan mime in het voorafgaande seizoen) ging dit jaar naar Miet Warlop voor One Song met Irene Wool vzw & NTGent.

GOUDEN KREKELS
POPpulisme (8+) van Het Filiaal theatermakers wordt beloond met de Gouden Krekel voor de meest indrukwekkende jeugdtheaterproductie. Het ensemble van CONTROLE van 155 & Maas theater en dans ontving de Gouden Krekel voor de meest indrukwekkende podiumprestatie in het jeugdtheater.

REGIEPRIJS en ACT AWARD
Naast de VSCD Toneelprijzen zijn tevens de Regieprijs en de ACT Award uitgereikt.
Cherish Menzo ontving van de Toneeljury de regieprijs voor DARKMATTER van Frascati Producties, GRIP en de Coproducers voor ‘de meest indrukwekkende regie van het afgelopen seizoen’.
De ACT Award 2023 is voor Simone Kratz, Gerrard Cornelissen en het hele team van het Wilminktheater in Enschede.

DE JURYRAPPORTEN 2022-2023

WINNAAR THEO D’OR
Mariana Aparicio voor haar rol in De Jaren
Uit het juryrapport: “Het boek ‘De Jaren’ van Annie Ernaux portretteert de ervaring van de verstrijkende tijd. In haar toneelbewerking laat regisseur Eline Arbo de rol niet spelen door één actrice, maar door vijf verschillende. Voor de jury sprong één vertolker er bovenuit en dat is Mariana Aparicio. Vanaf het begin lijkt zij samen te vallen met wat er maar op scène wordt verbeeld, of ze nu ín het centrum van de aandacht staat of daarbuiten.”

WINNAAR LOUIS D’OR
Eelco Smits voor zijn rol in Geschiedenis van Geweld
Uit het juryrapport: “In conflict met wat hem is overkomen, laat Eelco Smits zijn personage in Geschiedenis van Geweld worstelen met tegenstrijdige emoties, met de blik van buitenstaanders en met zijn eigen oordelende blik. De schaamte, de vernedering, de angst, maar ook de compassie voor de dader, de lust en opwinding. Emoties die in de fysieke vertolking van Smits prachtig dichtbij elkaar komen.”

WINNAAR COLOMBINA
Urmie Plein voor haar rol in Ik zeg toch sorry
Uit het juryrapport: “Urmie Plein levert in Ik zeg toch sorry van Raymi Sambo Maakt en Theatergroep Aluin een indrukwekkende podiumprestatie. Zij kan trefzeker schakelen van pijn naar warmte, van woede naar empathie. Ze portretteert haar rol met waardigheid en gratie. In haar spel toont zij de gave om de stemlozen een stem te geven. Geschiedenis is niet het verleden, maar is het heden. Plein neemt (met haar personages) ieder van ons bij de hand en geeft ons de moed om dat wat pijn doet samen met haar te ervaren.”

WINNAAR ARLECCHINO
Rick Paul van Mulligen voor zijn rol in Queer Planet
Uit het juryrapport: “Rick Paul van Mulligen is in Queer Planet een superkracht, die in alle facetten van dit breed-uitwaaierende toneelwerk aanwezig is. De grondgedachte van het stuk: het tonen van queer joy, het vieren van de kracht en kwetsbaarheid van queer levens. Laat dat maar aan Van Mulligen over. Zijn humoristische en met nonchalance gespeelde personages en typetjes zijn zeer gelaagd. Allemaal zijn ze doordrongen van een warmte en zachtmoedigheid én een scherpte en nietsontziendheid.”

WINNAAR PROSCENIUM-ACHTER-DE-SCHERMEN-PRIJS
De Nieuwe Toneelbibliotheek
Uit het juryrapport: “De Nieuwe Toneelbibliotheek maakt een indrukwekkende lijst van theaterteksten en schrijvers toegankelijk. Zij beschouwen de tekst niet als ‘halfproduct’,– de tekst is pas ‘af’ als deze op het podium te zien is – maar als een kunstwerk op zichzelf. Beschikbaar voor eenieder die er nieuwsgierig naar is. Hun archief is een viering van actuele verhalen en van alle stijlen, conflicten, plotwendingen en personages die deze verhalen in zich dragen. Een archief dat onmisbaar is in het Nederlandse theaterlandschap en waarmee ook de Nieuwe Toneelbibliotheek zichzelf onmisbaar heeft gemaakt.”

WINNAAR MIME/PERFORMANCE PRIJS
One Song van Miet Warlop – Irene Wool vzw & NTGent
Uit het juryrapport: “Deze absurdistische kruising tussen een popconcert en een sportwedstrijd is een aangrijpend protest tegen het voortsnellende leven en tegen alles wat dit eist van een mens. De murmelende stadionspeaker, de eenzame mannelijke cheerleader en de unisono choreografie van de aanmoedigers op de sporttribune zijn geestig en vervreemdend. De Vlaamse theatermaker/beeldend kunstenaar Miet Warlop hernam voor One Song, op uitnodiging van NTGent voor de serie Histoire(s) du théâtre, een performance uit het begin van haar theatercarrière, gemaakt na de suïcide van haar broer. Heel indrukwekkend hoe een performance vol rauwe levensenergie uitdrukking geeft aan verstild verdriet en een hartverscheurende wanhoop.”

WINNAAR GOUDEN KREKEL MEEST INDRUKWEKKENDE JEUGDTHEATERPRODUCTIE
POPpulisme (8+) – Het Filiaal theatermakers
Uit het juryrapport: “Het Filiaal maakt met POPpulisme een ongekend actuele voorstelling, over manipulatie en mooie woorden, die een levensgevaarlijk wapen blijken te zijn. De poppenspelers kunnen aanvankelijk nog duidelijk willen maken dat zij de baas zijn, het blijkt toch een pop die alle touwtjes in handen heeft. De voorstelling gaat in een ontluisterende en huiveringwekkende drie kwartier van kwaad tot steeds erger. De livemuziek die deze werdegang begeleidt is inventief, dynamisch en prachtig uitgevoerd.”

WINNAAR GOUDEN KREKEL MEEST INDRUKWEKKENDE PODIUMPRESTATIE IN HET JEUGDTHEATER
Het ensemble van CONTROLE – 155 & Maas theater en dans
Uit het juryrapport: “De dertigers van 155 ontzien zichzelf in CONTROLE, gemaakt in samenwerking met Maas theater en dans, wederom niet. In wat gemakkelijk een testosteron-spierballen show had kunnen worden, een fysieke uitputtingsstrijd, is er juist ook alle ruimte voor de kwetsbare kant. Onze blik blijft soms even hangen aan een individu, maar telkens is het weer de groep die de aandacht pakt. CONTROLE is dan ook een collectieve topprestatie.”

WINNAAR REGIEPRIJS
Cherish Menzo voor DARKMATTER – Frascati Producties, GRIP en de Coproducers
De jury: “De regisseur biedt ons met haar eigenzinnige kijk op de samenhang tussen het menselijk lichaam, de natuur, materiële werelden en niet menselijk leven een ongekend en ongezien vergezicht. Met als uitgangspunt het zwarte lichaam en zwarte materie. Deze voorstelling is niets minder dan een bevrijding.”

WINNAAR ACT AWARD
Het Wilminktheater
Uit het juryrapport: “De ACT Award 2023 wordt uitgereikt aan een theater dat zich bewust tot doel heeft gesteld om net-afgestudeerden in huis te halen en ze zo de mogelijkheid te bieden gebruik te maken van hun faciliteiten om zelf voorstellingen te maken. We hopen dat deze award als inspiratie mag dienen voor andere theaters. Om op een soortgelijke manier net-afgestudeerden met een maak-ambitie een podium te kunnen bieden.”

Gala van het Nederlands Theater
Op deze ‘Oscaravond’ van het Nederlands Toneel worden vele prijzen uitgereikt. Namens de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD) reikt de Nederlandse Toneeljury de Theo d’Or, Louis d’Or, Colombina, Arlecchino en Prosceniumprijs uit. Daarnaast reikt deze jury ook de Regieprijs uit aan een van de geselecteerde voorstellingen voor het Nederlands Theater Festival. Ook worden er namens de VSCD de Mime/Performance Prijs en Gouden Krekels uitgereikt. En namens Belangenvereniging voor Acteurs (ACT) wordt de ACT Award uitgereikt.

DE JURY’S
De Nederlandse Toneeljury 2022-2023 bestaat uit:
Abdelkader Benali (voorzitter), schrijver en theatermaker – Dianne Zuidema (vice-voorzitter), directeur Schouwburg Amstelveen – Marjorie Boston, programmeur De Schuur en directeur RIGHTABOUTNOW INC.- Tommie van Eck, directeur De Purmaryn – Rehana Ganga, programmamaker Het Nationale Theater – Bram Jacobs, programmeur Parktheater Eindhoven – Patricia Lim, kostuumontwerper – Marijke Schaap, stafdocent Master Creative Producing (AHK) – Han van Wieringen schrijver, vertaler, criticus.

De Jeugdtheaterjury 2022-2023 bestaat uit:
Daan Valkhof (voorzitter), jeugdtheaterprogrammeur Het Nationale Theater – Alex Mooren, programmeur Goudse Schouwburg – Marjet van Os, directeur Theater Cascade – Hans Smit, journalist – Fiona Kelatow, theatermaker en docent – Gabby Bakker, actrice – Gwen Sengers, jeugdprogrammeur Schouwburg Concertzaal Tilburg.

De Mime/Performancejury 2022-2023 bestaat uit:
Nicole van Vessum (voorzitter), directeur De Parade – Irene Pronk (vice-voorzitter), directeur Leidseschouwburg/Stadsgehoorzaal – Marijn van der Jagt, journalist en dramaturg – Marlies Heuer, actrice – Berith Danse, directeur Pleintheater – Wouter Bakker, programmeur Verkadefabriek – Judith Blankenberg, programmeur Grand Theatre Groningen.

VSCD
De Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD) is de belangrijkste belangenbehartiger van theaters en concertgebouwen. Podiumkunstenaars dragen krachtig bij aan het kunstklimaat en zijn het kapitaal van theaters en concertgebouwen. Hun prestaties verdienen bijzondere aandacht en een groeiend publiek. Daarom reikt de VSCD elk jaar prijzen uit in verschillende genres voor de indrukwekkendste podiumprestaties.

Nederlands Theater Festival
Het Nederlands Theater Festival (NTF) is hét festival dat jaarlijks de feestelijke start van het nieuwe theaterseizoen markeert. Vanaf de eerste donderdag in september – elf dagen lang, dwars door de stad Amsterdam – toont NTF de mooiste, meest indrukwekkende voorstellingen van het afgelopen seizoen, gebaseerd op de keuzes van zeven onafhankelijke jury’s uit Nederland en Vlaanderen. Zo omarmt NTF vele genres en vormen van het theater: toneel, cabaret, jeugdtheater, mime, performance en meer. Traditiegetrouw opende het festival op 7 september met de Staat van het Theater, dit jaar uitgesproken door Eric de Vroedt. Op zondag 17 september vond als afsluiter van het festival het Gala van het Nederlandse Theater plaats.

De uitreiking van de VSCD-prijzen wordt mede mogelijk gemaakt door de Podium Cadeaukaart.

Lees alle volledige juryrapporten hier.
Juryrapport Toneelprijzen 2023 met winnaars
Juryrapport Mimeprijs2023 met winnaar
Juryrapport Krekels 2023 met winnaars

Samen met het Nederlands Theater Festival en Internationaal Theater Amsterdam (ITA) doneert theaterensemble NITE de volledige opbrengst van de laatste voorstelling van Yara’s Wedding op zaterdag 16 september aan de landelijke inzamelactie van het Rode Kruis via giro 6868. De alom geprezen Yara’s Wedding is op 14, 15 en 16 september tijdens ons festival voor het laatst te zien in Amsterdam.

Yara’s Wedding, waarin de bruiloft van de Marokkaanse Yara centraal staat, is door de vakjury van het Nederlands Theater Festival geselecteerd als één van de meest indrukwekkende voorstellingen van afgelopen theaterseizoen.

‘Het dorp van mijn moeder is weggevaagd en collega’s bij NITE en Club Guy & Roni maken zich grote zorgen om familie, kennissen en vrienden in Marokko. De opbrengst van deze benefietvoorstelling van Yara’s Wedding willen we graag doneren. We hopen op een grote opkomst’, zegt Guy Weizman, artistiek en algemeen directeur NITE en Club Guy & Roni.

Yara’s Wedding is een co-productie van NITE, Club Guy & Roni, Asko Schönberg en Slagwerk Den Haag.

Klik hier om direct kaarten te kopen

THE NEED FOR LEGACY PORTRET VAN FELIX DE ROOY TOEGEVOEGD AAN EREGALERIJ IN ITA

Zondagmiddag 10 september is het schilderij van Cliff San A Jong dat hij maakte van beeldend kunstenaar, acteur en film- en theaterregisseur Felix de Rooy onthuld in Internationaal Theater Amsterdam door de Amsterdamse wethouder van Kunst en Cultuur Touria Meliani.  

Kimberley Smit van The Need for Legacy en Clayde Menso directeur van ITA over Felix de Rooy:

Kimberley Smit, The Need for Legacy:
“Vandaag zullen wij in gezamenlijkheid een belangrijke legacy eren. Felix de Rooy is kunstenaar, en hiermee bedoel ik kunstenaar in verschillende bestaansvormen. Hij is een kunstenaar, een maker die de menselijke emotie, bepaald door culturele geschiedenissen visueel vertaalt in zijn werk. In theater, in film en in beeldende kunst. Zijn gerichtheid op het vatten van de menselijke emotie in verhaal, maakte de verschillende dragers van zijn kunst mogelijk en fluïde. Hiermee ziet The Need for Legacy dat Felix in zijn werk de Westerse fragmentatie van verschillende kunstvormen opheft. Het waren juist ook bipoc kunstenaars die dankzij enorm uithoudingsvermogen, als er deuren sloten nieuwe pistes vonden en zo de voorbode vormden van het huidige hybride kunstenaarschap. Felix staat daarmee als excellent voorbeeld voor een hele community, toen en nu.”

Clayde Menso, ITA:
“Felix de Rooy is een bijzondere maker, die velen binnen en buiten de cultuursector heeft bewogen. Hij laat zien dat stappen gezet moeten worden en dat we dit samen moeten doen. De grootste openbare en historische theatercollectie van Nederland, hier in deze schouwburg, wordt vandaag niet verrijkt, maar herijkt. We voegen geen verhaal toe, we maken ons verhaal een klein stukje meer zichtbaar en doen recht aan de theatergeschiedenis. En dat we dat mogen doen met een portret van beeldend kunstenaar Cliff San A Jong waarop de energieke maker Felix de Rooy te zien is voor ons publiek, maakt dat dit een feestelijk en belangrijk moment is.”

Het is het derde schilderij in de reeks op initiatief van The Need for Legacy, Internationaal Theater Amsterdam en het Nederlands Theater Festival in de eregalerij dat recht doet aan de Nederlandse theatergeschiedenis en bijdraagt aan een inclusievere canon van deze geschiedenis. In 2021 maakte Brian Elstak een schilderij van black theatre pionier Rufus Collins. Vorig jaar portretteerde Iris Kensmil het Doe-theater.

Dit jaar is gekozen voor een portret van multi-disciplinaire theatermaker Felix de Rooy. Felix is beeldend kunstenaar, acteur en film- en theaterregisseur uit Curaçao. In 1979 ontving De Rooy de Cola Debrotprijs, de hoogste culturele onderscheiding van de Antillen. Hij ontving Het Gouden Kalf en de speciale juryprijs op het Internationale Filmfestival van Amiens voor zijn film Ava & Gabriel (1990). In 2000 werd De Rooy benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. En in 2017 ontving hij de Black Achievement Award voor zijn gehele oeuvre.

In zijn werk heft hij de Westerse fragmentatie van verschillende kunstvormen op. Met de keus voor Felix wil The Need for Legacy een deel van de Nederlandse theatergeschiedenis laten zien, waar het streven naar een vrijelijk, inclusieve en fluïde benadering van theaterkunst voorop staat.

Het schilderij is gemaakt door Cliff San A Jong. Cliff studeerde in Paramaribo en Nederland. Zijn schilderkunst wordt gekenmerkt door een sterk magisch realisme. Behorend tot de Surinaamse School is werk van Cliff geëxposeerd en opgenomen in de collectie van het Stedelijk Museum.

 

Vanmiddag heeft regisseur en theatermaker Steef de Jong de Erik Vos Prijs 2023 ontvangen in Theater Bellevue tijdens het Nederlands Theater Festival. Steef is een maker/regisseur met een eigenzinnige signatuur op het gebied van acteren en net zozeer op het gebied van vormgeving; een bijzondere combinatie van talenten die zijn werk optilt naar een hoog niveau. 

In het decor van Steefs voorstelling ‘De Dappere Soldaat’  (Toneelschuur Producties) – geselecteerd door de Nederlandse Toneeljury voor de Officiële Juryselectie – ontving Steef de onderscheiding. Daarna gingen de twee theaterkunstenaars Erik Vos en Steef de Jong met elkaar in gesprek.

OVER DE ERIK VOS PRIJS
De Erik Vos Prijs is een tweejaarlijkse prijs voor regisseurs in het Nederlandse Theater. Eerdere winnaars waren onder anderen: Jan Hulst en Kasper Tarenskeen, Sarah Moeremans, Laura van Dolron en Floris van Delft. De huidige jury wordt gevormd door Nicky van Rossum (Theater Orpheus Apeldoorn), Joanne Mensert (De Nieuwe Vorst Tilburg), Anneke Jansen (Spot Groningen), Joost de Kleine (Het Nationale Theater, Den Haag) en Tom Helmer (Theater Bellevue, Amsterdam).

Quote uit het Juryrapport:
“In 2014 begon Steef de Jong aan zijn missie om Operette weer tot leven te brengen. In ‘Groots en meeslepend wil ik leven’ bekende hij het theaterpubliek zijn liefde voor de 19e eeuw, Keizerin Sisi en vooral Operette: ooit een afgezworen theatergenre in Nederland, daarna bijna vergeten. Steef keerde het tij met karton. Kartonnen kostuums, rekwisieten en panelen die als levensgrote, ingenieuze flapjesboeken en pop-up-decors van vorm en afbeelding konden veranderen. Zo omringde hij zich als eenling in de vlakke vloer-zaal toch met de charme van wisselende decors en machinerieën uit het 19e eeuwse theater.”

Het stipendium, met een geldbedrag van 10.000 euro, werd vandaag voor de zesde keer uitgereikt tijdens het Nederlands Theater Festival. Timothy Akinbile (Rotterdam, 30 jaar) is na een (inter)nationale danscarrière overgestapt naar de zakelijke kant van de kunstensector en heeft hierin de afgelopen jaren ervaring opgedaan bij o.a. PACT Utrecht en Het Huis Utrecht. Met het stipendium wil Timothy Akinbile zich verder ontwikkelen binnen de dans- en hiphopscène in zijn thuisstad Rotterdam.

De commissie (bestaande uit professionals binnen het culturele veld en de moeder van Anne) roemt de zorgvuldigheid waarmee Timothy Akinbile zijn carrièrepad uitstippelt en hele bewuste keuzes maakt om zich volledig te kunnen richten op zijn ontwikkeling als zakelijk leider.

Timothy Akinbile: “Als zakelijk leider binnen de hiphopscene wil ik me sterk maken voor de verdere professionalisering van de scene en de krachten van de individuele makers verbinden. Met het Anne Faber Stipendium ga ik mijn skills en netwerk verder ontwikkelen om dit mogelijk te maken.”

Over het Anne Faber Stipendium
Het Anne Faber stipendium is door familie en collega’s van Anne opgericht om haar ambitie als zakelijk leider door te geven aan jonge talenten in de sector. Het stipendium is sinds dit jaar ondergebracht in een zelfstandige stichting. Voor de toekenning van de beurs is de stichting afhankelijk van giften van particulieren, bedrijven en fondsen.

Vandaag is tijdens het Nederlands Theater Festival in Theater Bellevue de BNG Bank Theaterprijs 2023 uitgereikt aan Cherish Menzo. Zij ontving deze prijs ter waarde van 45.000 euro voor de voorstelling D̶A̶R̶K̶MATTER.

Cherish Menzo / Frascati Producties / GRIP i.s.m. De Coproducers | D̶A̶R̶K̶MATTER
De jury: “In de voorstelling D̶A̶R̶K̶MATTER identificeert Cherish Menzo de duisternis als driving force voor heling en transformatie. Twee personages verkennen de sci-fi-achtige duisternis die op het podium wordt gepresenteerd. In de verkenning wisselen momenten van sterk beeldend theater zich af met totale duisternis. Hoodies, laklaarzen met plateauzolen, zwarte verf en gouden grills lijken te worden geïntroduceerd als de space suits die ze tot hier gebracht hebben. Maar ze zijn veilig gearriveerd, dus de bescherming kan worden uitgetrokken. De chopped-&-screwed beats veranderen pessimistische rap-lyrics, die uit een andere realiteit afkomstig lijken, in een hypnotiserend mantra. Deze tools gebruiken de geweldige bewegers Cherish Menzo en Camilo Mejía Cortés om het publiek mee te nemen in hun donkere sprookjeswereld.”

BNG Bank Theaterprijs
Het BNG Cultuurfonds heeft de BNG Bank Theaterprijs in het leven geroepen ter stimulering van jong theatertalent tot 35 jaar. De winnaar ontvangt een geldprijs voor het hernemen van de winnende voorstelling langs Nederlandse theaters en/of investering in een nieuwe productie.

Het BNG Cultuurfonds kiest voor een actieve aanpak van het stimuleren van jong talent. De BNG Bank Theaterprijs wil graag fungeren als springplank voor de meest veelbelovende theatermakers die op deze manier binnen het Nederlands Theater Festival extra aandacht krijgen. Alle theatermakers tot 35 jaar die met een voorstelling op tournee zijn in Nederland kunnen bij verrassing voor de prijs worden genomineerd.

De andere genomineerden waren: Gavin-Viano (Frascati Producties) voor Bloodscent, Kim Karssen & Hendrik Kegels (BRONKS & Theater Artemis) voor NIETES, Merel Severs (Theater a/d Rijn (De Nieuwe Oost) voor Try Not To Know What You Know. Ada Ozdogan & Momo Samwel (Theater Rast) voor GRACE en Maxine Palit de Jongh, Nadia Amin en Zephyr Brüggen (Likeminds) voor VECHT.

De BNG Bank Theaterprijs jury 2023 bestaat uit:
Miel van Teijlingen (voorzitter), Leonie Clement, Carole van Ditzhuyzen, Mark Fischer, Lieke Hillebrand, Richard Kofi.

 

Regisseur, schrijver en artistiek leider van Het Nationale Theater Eric de Vroedt opende vanmiddag in De Kleine Komedie in Amsterdam het Nederlands Theater Festival met ‘de Staat van het Theater’.

De Vroedt: ‘We praten in deze sector veel te weinig over onze diepe liefde, over onze passie voor theater, over het intense geluk dat een belangrijke voorstelling ons kan schenken. En daarom wilde ik ’t hier doen.
Maar soms gebeurt er iets en dan wordt alles anders. Er was een liedje op een donderdagochtend. Een flits, een ontploffing in m’n hart, de neiging op straat te gaan dansen. Het begin van een inzicht – reeds verkruimeld….'”

Dit is de link naar de hele tekst van de Staat van het Theater
Kijk de livestream van de ‘Staat van het Theater’ terug via deze link

Over Eric de Vroedt
Eric de Vroedt is sinds 2018 artistiek leider van Het Nationale Theater. Zijn voorstellingen kenmerken zich door een scherp maatschappelijk engagement en een opgeschroefde, gestileerde speelstijl, afgewisseld met momenten van emotionele zelfreflectie. De brede maatschappelijke betrokkenheid van Eric de Vroedt is in al zijn werk terug te vinden. Hij bespreekt de kloof tussen centrum en periferie, rijk versus arm, randstad versus provincie en kil professionalisme versus hartverwarmend amateurisme. Ook houdt hij zijn persoonlijke familiegeschiedenis tegen het licht en onderzoekt hoe het koloniale systeem in Nederlands-Indië sporen achterlaat in een mensenleven.

Eric de Vroedt maakte bij Het Nationale Theater o.a. Race (2016), The Nation (2017), De wereld volgens John (2019), De eeuw van mijn moeder (2021), Leedvermaak-trilogie (2022) en Laagland (2023). Op dit moment maakt hij i.s.m. Saman Amini Disgraced. Voorjaar ’24 volgt zijn nieuwste stuk, Brown Sugar Baby.

Live muziek: Nusantara Beat

Vanmiddag wordt om 17 uur De Staat van het Theater in de Kleine Komedie uitgesproken door Eric de Vroedt. De Kleine Komedie is helemaal uitverkocht, maar gelukkig kun je het programma alsnog live mee maken. Vanaf 17 uur kun je meekijken via de livestream via deze link.

Op donderdag 31 augustus is Clairy Polak overleden. Ze was al enige tijd ongeneeslijk ziek.

Clairy was in 2008, 2009 en 2011 de bevlogen juryvoorzitter van de Nederlandse Toneeljury en in de jaren daarna met liefde ambassadeur van het festival. Ook was zij betrokken bij het Nederlands Theater Festival als gespreksleider en gaf zij diverse workshops aan nieuwe generaties gespreksleiders. Na haar vertrek als juryvoorzitter in 2011 was Clairy zelf op het podium te zien als rechter in de theaterproductie Terror. Als dochter van actrice Katja Berndsen en cabaretier Alexander Pola genoot Clairy enorm van het theater voor en achter de schermen.

Eind januari 2023 vond in Den Bosch de Nederlands-Vlaamse regeringstop 2023 plaats. In de slotverklaring staat vermeld: “In overleg met de sector tonen we vernieuwde aandacht voor samenwerking tussen het Vlaamse en Nederlandse theaterlandschap. Door deze samenwerkingen worden grenzen verlegd, het bereikte publiek vergroot en vernieuwende kunst gecreëerd.”

Het TheaterFestival in Vlaanderen en het Nederlands Theater Festival slaan de handen in elkaar om de uitwisseling en samenwerking tussen de Nederlandse en Vlaamse podiumkunsten te stimuleren. De Vlaamse juryselectie van dit jaar telt opvallend veel Nederlandse producties en de Nederlandse juryselectie opvallend veel Vlaamse producties. Verschillende producties (Zeemaal, Analoog, DARKMATTER) werden bovendien geselecteerd door beide jury’s. Sinds jaren zitten de bekendheid en speelkansen van Vlaamse makers in Nederland en van Nederlandse makers in Vlaanderen echter in dalende lijn. Een spijtige zaak want net deze uitwisseling gaf in het verleden een belangrijke impuls tot vernieuwing binnen beide theaterlandschappen. Tijd voor actie dus!

Onder de noemer #lagelandenliefde engageren beide festivals zich nu om Vlaams werk in Nederland en Nederlands werk in Vlaanderen mee te spreiden en bekend te maken. Er worden meer producties uit elkaars selectie getoond op de festivals, en we zetten enkele Vlaams-Nederlandse producties extra in de kijker, voor publiek en voor professionals. Met het kwaliteitslabel #lagelandenliefde geven we aan dat deze makers belangwekkend en artistiek hoogstaand werk creëren, en hun producties het ontdekken waard zijn, aan beide kanten van de landsgrens.

Vlaamse & Vlaams-Nederlandse titels te zien op het Nederlands Theater Festival:

• Zeemaal / Laika & Sien Vanmaele – 7 & 8 september @ De Brakke Grond (Vlaamse en Nederlandse juryselectie)
• Analoog / De Hoe, Willem de Wolf & Louis Janssens – 11, 12 & 13 september @ Theater Bellevue (Vlaamse en Nederlandse juryselectie)
• De Bleke Baron 8+ / Kopergietery & KGbe – 7 september @ De Krakeling (Vlaamse juryselectie)
• Nietes 4+ / BRONKS, Theater Artemis & Perpodium – 9 september @ De Krakeling & 10 september @ Podium Mozaiek (BNG Bank Theaterprijs & Zilveren Krekel)
• TWO. Is not a solo / Lisa Verbelen & Hendrik Lasure, Het Zuidelijk Toneel & BOG. – 11 & 12 september @ De Brakke Grond (Vlaamse juryselectie)

Nederlandse & Vlaams-Nederlandse titels te zien op Het TheaterFestival: 

• The NarcoSexuals / Studio Dries Verhoeven – 7, 8, 9, 10 & 11 september @ Tour & Taxis (Vlaamse juryselectie en Mime Performance Prijs)
• De uitnodiging / Laura van Dolron – 12 & 13 september @ BRONKS (Vlaamse juryselectie)
• TWO. Is not a solo / Lisa Verbelen & Hendrik Lasure, Het Zuidelijk Toneel & BOG. – 13 & 14 september @ Beursschouwburg (Vlaamse juryselectie)
• Shut Up and Play with Me / Het Zuidelijk Toneel – 7 & 8 september @ GC De Kriekelaar (Mime Performance Prijs)
• DARKMATTER / Cherish Menzo, GRIP & Frascati Producties – 16 & 17 september @ Zinnema (Vlaamse en Nederlandse juryselectie, BNG Bank Theaterprijs, Mime Performance Prijs en VSCD Zwaan)
• Een leuk avondje uit / Jetse Batelaan, hetpaleis, Theater Artemis & Het Zuidelijk Toneel – 9 & 10 september @ KVS (Vlaamse juryselectie en Zilveren Krekel)

Met de steun van de Vlaamse overheid en Fonds Podiumkunsten
In samenwerking met De Brakke Grond

De Proscenium-achter-de-schermen-prijs 2023 voor de persoon/instantie/groep die een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan regie, decor, kostumering, dramaturgie, muzikale ondersteuning (et cetera) van een toneelproductie of een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van de podiumkunsten in het algemeen gaat naar:

De Nieuwe Toneelbibliotheek

Lange tijd is de Nederlandse theatertekst en de toneelschrijver relatief onzichtbaar geweest in het Nederlandse theaterlandschap. Zowel in het maakproces, als in de presentatie van voorstellingen moest de toneelschrijver vaak zoeken naar diens rol. Gelukkig is hier de laatste jaren beweging in gekomen. Een steeds grotere pluriformiteit van stemmen en taalritmes is op de podia te zien en de waardering van taalkunst -in alle mogelijke vormen – is groeiende.

De Nieuwe Toneelbibliotheek werd in 2019 opgericht om het bronmateriaal van deze (Nederlandse en Vlaamse) toneelschrijvers centraal te stellen. Begonnen vanuit een noodzaak bouwen ze gestaag aan een robuust archief van theaterteksten. Met de uitgaves die zij jaarlijks ontwikkelen dragen ze bij aan het ondersteunen van de toneelschrijver in het nu en aan de verspreiding van hedendaagse teksten in de toekomst.

De Nieuwe Toneelbibliotheek maakt een indrukwekkende lijst van theaterteksten en schrijvers toegankelijk. Zij beschouwen de tekst niet als ‘halfproduct’– de tekst is pas ‘af’ als deze op het podium te zien is, maar als een kunstwerk op zichzelf. Beschikbaar voor eenieder die er nieuwsgierig naar is. Hun archief is een viering van actuele verhalen en van alle stijlen, conflicten, plotwendingen en personages die deze verhalen in zich dragen. Een archief dat onmisbaar is in het Nederlandse theaterlandschap en waarmee ook de Nieuwe Toneelbibliotheek zichzelf onmisbaar heeft gemaakt.

Met groot plezier kent de Nederlandse Toneeljury de Proscenium-achter-de-schermen-prijs 2023 aan toe aan De Nieuwe Toneelbibliotheek.

De Nederlandse Toneeljury 2023 bestaat uit: Abdelkader Benali (voorzitter), schrijver en theatermaker | Marjorie Boston, programmeur De Schuur en directeur RIGHTABOUTNOW INC.| Tommie van Eck, directeur De Purmaryn | Rehana Ganga, programmamaker Het Nationale Theater |  Bram Jacobs, programmeur Parktheater Eindhoven |Patricia Lim, kostuumontwerper | Marijke Schaap, stafdocent Master Creative Producing (AHK) | Han van Wieringen, schrijver, vertaler en criticus | Dianne Zuidema (vice-voorzitter), directeur Schouwburg Amstelveen.

De uitreiking van de VSCD Toneelprijzen vindt plaats tijdens de feestelijke afsluiter van het Nederlands Theater Festival: het Gala van het Nederlands Theater in Internationaal Theater Amsterdam op zondag 17 september 2023

De uitreiking van de VSCD-prijzen wordt mogelijk gemaakt door de Podium Cadeaukaart.

Regisseur, schrijver en artistiek leider van Het Nationale Theater Eric de Vroedt draagt dit jaar de Staat van het Theater voor. Hij opent hiermee officieel het Nederlands Theater Festival in het teken van “prachtig, urgent, meeslepend en onontkoombaar theater”. De Staat van het Theater is onderdeel van NTF PRO het professionals programma van het Nederlands Theater Festival en wordt uitgesproken op donderdag 7 september om 17:00 uur in de Kleine Komedie te Amsterdam. 

Het Nederlands Theater Festival opent jaarlijks het nieuwe theaterseizoen met De Staat van het Theater. Daarin geven prominenten uit het culturele veld traditiegetrouw hun kijk op het Nederlandse theaterklimaat. Het festival toont het meest indrukwekkende wat er in het afgelopen seizoen op theatergebied te zien is. Het festival wordt afgesloten met de uitreiking van de belangrijkste Nederlandse toneelprijzen. Mariana Aparicio, Yela de Koning en Rick Paul van Mulligen, acteurs uit het ensemble van Het Nationale Theater, zijn onder de genomineerden. Het Nederlands Theater Festival vindt plaats van 7 tot en met 17 september in Amsterdam.

Eric de Vroedt, artistiek leider Het Nationale Theater:
“Terwijl de wereld wordt geteisterd door hittegolven, monsterstormen, militaire coups en politieke aardverschuivingen, terwijl diverse groepen in de samenleving steeds radicaler tegenover elkaar staan, terwijl burgers, overheid, instituten en bedrijven worstelen met de hoognodige transitie en vernieuwing die vaak op zich laat wachten, wordt er ondertussen in dit land prachtig, urgent, meeslepend en onontkoombaar theater gemaakt. Vol trots op mijn collega’s en hun werk spreek ik dit jaar de Staat van het Theater uit. Niet om te benoemen wat er allemaal verkeerd gaat of wat zou moeten zijn. Laat ik eens proberen te benoemen wat er is, wie wij zijn, wat ik ben en waarom nu al meer dan dertig jaar doe wat ik doe.”

Tobias Kokkelmans, directeur Nederlands Theater Festival:
“Meer dan trots zijn we dat Eric de Vroedt dit jaar de Staat van het Theater zal verzorgen. Als geëngageerd en maatschappelijk betrokken regisseur, schrijver en artistiek directeur van Het Nationale Theater is hij al jaren voorloper van belangrijke ontwikkelingen die gaandeweg door het theaterveld zijn overgenomen. We zijn benieuwd naar de persoonlijke terugblik én vergezichten die hij met ons zal delen.”

Over Eric de Vroedt
Eric de Vroedt is sinds 2018 artistiek leider van Het Nationale Theater. Zijn voorstellingen kenmerken zich door een scherp maatschappelijk engagement en een opgeschroefde, gestileerde speelstijl, afgewisseld met momenten van emotionele zelfreflectie. De brede maatschappelijke betrokkenheid van Eric de Vroedt is in al zijn werk terug te vinden. Hij bespreekt de kloof tussen centrum en periferie, rijk versus arm, randstad versus provincie en kil professionalisme versus hartverwarmend amateurisme. Ook houdt hij zijn persoonlijke familiegeschiedenis tegen het licht en onderzoekt hoe het koloniale systeem in Nederlands-Indië sporen achterlaat in een mensenleven.

Eric de Vroedt maakte bij Het Nationale Theater o.a. Race (2016), The Nation (2017), De wereld volgens John (2019), De eeuw van mijn moeder (2021), Leedvermaak-trilogie (2022) en Laagland (2023). Op dit moment maakt hij i.s.m. Saman Amini Disgraced. Voorjaar ’24 volgt zijn nieuwste stuk, Brown Sugar Baby.

Klik hier voor kaarten voor de Staat van het Theater.

Luister naar de driedelige podcast!

Het TheaterFestival Vlaanderen (HTF), het Nederlands Theater Festival (NTF) en Battersea Arts Centre (BAC, Londen) zijn een samenwerking gestart een samenwerking rondom een internationaal residentieprogramma op drie festivals in de nazomer. Tijdens de Horizon Showcase op het Edinburgh Festival (23-26 aug.), NTF (8,9,10 sept) en HTF (11-13 sept) is een groep van zes theatermakers samengekomen. Als guests in residence bezoeken en bespreken ze voorstellingen, ontmoeten ze andere professionals, voeren ze discussies over hun (internationale) werkpraktijk en delen ze hun bevindingen.

Negen dagen trekken deze zes makers – twee uit elk land – met elkaar op om de festivals vanuit hun persoonlijk perspectief te bekijken, de stand van de podiumkunsten (waarden, thema’s, werksituaties) in elk land op te maken, en indrukken met elkaar uit te wisselen. Ze praten over artistieke en maatschappelijke thema’s over de landsgrenzen heen en worden uitgenodigd om de werking van de drie festivals en hun makerschap (o.a. schrijven, regisseren en optreden) te bevragen. Daarnaast krijgen ze de gelegenheid om hun netwerk en kijk op hun artistieke praktijk te verbreden. Een van de belangrijkste vragen daarbij zal zijn: wat is de rol van jouw kunstpraktijk in een steeds verder gepolariseerde wereld?

Lisanne Kniese en Anahita Shamsavari reisden mee met de kunstenaars en maakten deze driedelige podcast met hen.

Aflevering 1: Algemene introductie van de deelnemende theatermakers.

Aflevering 2: Doelgroepen, wat maakt een voorstelling en een repetitieproces toegankelijk, over trigger warnings en content notes.

• • Meysam Kisomi is een acteur en theatermaker uit Teheran, Iran.
  • Krishna Istha is een in Londen gevestigde performancekunstenaar, theatermaker, komiek en scenarioschrijver.
  • Mira Bryssinck studeerde in 2016 af aan het KASK in Gent.

Aflevering 3: Aan bod komen o.a. de volgende onderwerpen: ’toegankelijkheids-riders”. Hoe toegankelijk was deze residentie zelf? Hoe staat het met de verantwoordelijkheid van grote instituten ten opzichte van individuele kunstenaars? En de radicaliteit van ‘nee’ zeggen, met:

• • • Jennifer Jackson is een Latin Anglo-Boliviaanse theatermaker, bewegingsregisseur/choreograaf en performer.
    • Toni Blackwell studeerde in 2021 af bij Theater in Educatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.
    • Joshua Serafin is een multidisciplinaire kunstenaar die dans, performance, beeldende kunst en choreografie combineert.

Maak kennis met de kunstenaars

Jennifer Jackson is een Latinx Anglo-Boliviaanse theatermaker, bewegingsregisseur/choreograaf en performer. Haar werk onderzoekt hoe vrouwen en meisjes hun lichaam gebruiken en gaat over de complexiteit van het leven tussen verschillende culturen. Ze werkt op het grensvlak van theater, dans, live kunst en de spanning van een sportspektakel. Haar veelgeprezen werk ENDURANCE stond op de shortlist van het prestigieuze Theatertreffen Stueckmarkt van de Berliner Festpiele 2022. Momenteel is ze een Barbican Centre Open Lab Artist, waar ze een nieuw werk ontwikkelt, WRESTLELADSWRESTLE, gebaseerd op haar tienercarrière als Brits kampioen judo.

Krishna Istha is een in Londen gevestigde performancekunstenaar, theatermaker, komiek en scenarioschrijver. Hen maakt sociaal bewuste over taboe of ondervertegenwoordigde ervaringen van gender, ras en seksuele politiek. Momenteel schrijft hen aan Sex Education Netflix (seizoen 4). Meer recent was hen een Barbican Centre Open Lab kunstenaar (2021-22) en een Arts Admin Bursary Artist (2020-21). Hen was een van de twee shortlist schrijvers voor de SKY Arts & Royal Society of Literature Writers Awards voor screenwriting (2022), en werd Runner-Up op Screenshot (2021) – een wedstrijd voor komedie schrijver-performers gehost door Sister Pictures en South of the River Pictures.

Toni Blackwell studeerde in 2021 af bij Theater in Educatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Haar werk is provocerend, educatief en gaat over maatschappelijke thema’s die haar persoonlijk raken. Toni geeft op verschillende plaatsen les en was assistent-regisseur bij het veelgeprezen toneelstuk The Story of Travis. In 2022 is Toni onderscheiden met “De Troffel”, de jaarlijkse aanmoedigingsprijs van The Dutch Festival Cement.

Meysam Kisomi  is een acteur en theatermaker uit Teheran, Iran. Hij begon op 15-jarige leeftijd met acteren in Iran, zowel in het theater als in korte films. Hij woont momenteel in Amsterdam. Zijn migratie heeft hem een uniek perspectief gegeven op de grote verschillen die er soms tussen culturen kunnen zijn. Zijn vermogen om over deze kwesties te praten heeft zijn werk als verhalenverteller aangewakkerd. Sindsdien is hij ook begonnen met theater maken en heeft hij opgetreden op het Internationaal Verhalenfestival Amsterdam, het Amsterdam Fringe Festival en het Oerol Festival.

Mira Bryssinck studeerde in 2016 af aan het KASK in Gent. Ze maakte een eerste theatervoorstelling UTOPIA die onder andere speelde in Theater Aan Zee en in Frascati in Amsterdam. In 2018 maakte ze LETTER, een voorstelling voor HETGEVOLG in Turnhout. Haar eerste solovoorstelling Glory Box maakte ze in 2019 onder compagnie cecilia. Mira speelde de hoofdrol in de veelbesproken televisieserie Tytgat Chocolat, die in Cannes de Prix Europa en de Diversity Award won. Daarnaast was Mira eerste laureaat voor de Karen Vernimmen Prijs (2019) en de Vocatio Beurs (2020).. Mira maakt deel uit van het collectief Par Hasard, dat ze mede oprichtte en momenteel werkt ze binnen Par Hasard aan het gloednieuwe project Malinconinco.

Joshua Serafin is een multidisciplinaire kunstenaar die dans, performance, beeldende kunst en choreografie combineert. Hen is geboren in de Filippijnen en woont momenteel in Brussel. Hen werk gaat over vragen over identiteit, transmigratie, queer politiek en representatie, staten van zijn en manieren om het lichaam te bewonen. Hen kosmologie van werken creëert nieuwe vormen van rituelen en belichaming, gebaseerd op queer ecologieën. Of hen nu optreedt op het podium, in het museum of via video en fotografie, Serafins artistieke proces is een intens sociologisch exorcisme van de Filippijnse identiteit met hybriditeit van de westerse ideologieën.

International Exchange Programme wordt georganiseerd door NTF, Het TheaterFestival (Vlaanderen) en Battersea Arts Centre (Londen), met o.m. ondersteuning van het Fonds Podiumkunsten.

De BNG Bank Theaterjury maakt vandaag de laatste vier nominaties voor de BNG Bank Theaterprijs over het seizoen 2022-2023 bekend. In het voorjaar werden Ada Ozdogan, Momo Samwel  van Theater Rast met GRACE genomineerd en Maxine Palit de Jongh, Nadia Amin, Zephyr Brüggen bij Likeminds metVECHT.

De vier nieuwe nominaties voor de BNG Bank Theaterprijs over het seizoen 2022-2023 zijn:

Gavin-Viano / Frascati Producties | Bloodscent
Cherish Menzo / Frascati Producties / GRIP i.s.m. De Coproducers | D̶A̶R̶K̶MATTER
Kim Karssen & Hendrik Kegels / BRONKS & Theater Artemis | Nietes
Merel Severs / Theater a/d Rijn (aangesloten bij De Nieuwe Oost) | Try Not To Know What You Know

Gavin-Viano / Frascati Producties | Bloodscent
De jury over:  “In Bloodscent van Gavin Viano verkeert hoofdpersonage Jennely in tweestrijd. Jennely, gespeeld door Princess Bangura, deelt haar geschiedenis met het publiek. In woorden en metaforen keert ze zichzelf binnenstebuiten om haar trauma op waardige wijze te delen met de aanwezigen. Ze wordt hierin gestoord door haar spirituele voorouders die haar aanmoedigen meteen tot de kern te komen, zodat ze haar innerlijke kracht kan hervinden. De wrijving tussen Jennely en haar voorouders vervormt de chronologie en logica die gepresenteerd wordt en zet een transgenerationeel trauma in nieuw perspectief. Wat overblijft is een rauwe, naakte waarheid, die dikwijls ongemakkelijk is om te zien. Maar wegkijken kan niet in dit ijzersterke audiovisuele ritueel.”

Cherish Menzo / Frascati Producties / GRIP i.s.m. De Coproducers | D̶A̶R̶K̶MATTER
De jury over:  “In  D̶A̶R̶K̶MATTER identificeert Cherish Menzo de duisternis als driving force voor heling en transformatie. Twee personages verkennen de sci-fi-achtige duisternis die op het podium wordt gepresenteerd. In de verkenning wisselen momenten van sterk beeldend theater zich af met totale duisternis. Hoodies, laklaarzen met plateauzolen, zwarte verf en gouden grills lijken te worden geïntroduceerd als de space suits die ze tot hier gebracht hebben. Maar ze zijn veilig gearriveerd, dus de bescherming kan worden uitgetrokken. De chopped-&-screwed beats veranderen pessimistische rap-lyrics, die uit een andere realiteit afkomstig lijken, in een hypnotiserend mantra. Deze tools gebruiken de geweldige bewegers Cherish Menzo en Camilo Mejía Cortés om het publiek mee te nemen in hun donkere sprookjeswereld.”

Kim Karssen & Hendrik Kegels / BRONKS & Theater Artemis | NIETES
De jury over: “Het speelse en humoristische NIETES (4+) is een genot om naar te kijken. De twee aanvankelijk halsstarrige personages, gespeeld door de makers Kim Karssen en Hendrik Kegels, wijzen alles aan het begin van de voorstelling af met “NEE!”. Als er vanuit luikjes in de rechthoekige kijkdoos (scenografie i.s.m. Sam Declercq) verschillende schoonmaakattributen verschijnen, ontdekken de twee allerlei nieuwe wezens en werelden. De spelers weten met geweldige timing en gevoel voor slapstick een zeer komische prestatie neer te zetten, daarin versterkt door een mooi geluidsontwerp van Frederik de Clercq.  De voorstelling prikkelt de fantasie en nieuwgierigheid en legt op een luchtige manier bloot dat we ons misschien wat minder vaak moeten laten leiden door angst en controle. Een krachtig statement, dat niet alleen de jonge, maar (misschien juist ook wel) de wat oudere kijker aanspreekt.”

Merel Severs / Theater a/d Rijn (aangesloten bij De Nieuwe Oost) | Try Not To Know What You Know
De jury over:  “Twee getrainde mixed martial arts vechters warmen zich op in de ring. Het publiek zit om hen heen als in een arena en kijken neer op het canvas van goudglanzend isolatiefolie. Performers Merel Severs en Milou van Duijnhoven gaan de strijd aan. Fysiek, in stem en er wordt een mentaal spel gespeeld waarin de opponent wordt uitgedaagd verder te gaan dan de ander. In deze strijd weten Severs en Van Duijnhoven telkens nuances te leggen in hun spel. Merel Severs bewijst opnieuw zeer kundig transformaties vorm te geven als de lijven aantrekken en afstoten en de krachten van uiteenlopende genders worden getoond. Archetypen worden opgebouwd en met geweld onderuit geramd. De speler tonen liefde in hun fysieke spel, er is humor en er wordt geflirt met het publiek. Zo komen de makers tot een prikkelende fysieke voorstelling die de ‘norm’ voortdurend in twijfel trekt en een nieuw voorstel biedt voor het lijf en voor het hoofd.”

De BNG Bank Theaterprijs jury 2023 bestaat uit:
Miel van Teijlingen (voorzitter), Leonie Clement, Carole van Ditzhuyzen, Mark Fischer, Lieke Hillebrand, Richard Kofi.

BNG Bank Theaterprijs 2023
De BNG Bank Theaterprijs 2023 gaat naar de beste voorstelling van seizoen 2022/2023. De winnaar ontvangt een bedrag van 45.000 euro als bijdrage aan een nieuwe voorstelling of de herneming van de winnende voorstelling. De prijs wordt uitgereikt op de BNG Bank Theater Middag op vrijdag 8 september aanstaande tijdens het Nederlands Theater Festival 2023 in Theater Bellevue te Amsterdam. Hier presenteren de makers zichzelf en hun werk aan de sector en wordt de BNG Bank Theaterprijs 2023 uitgereikt aan de winnaar door een vertegenwoordiger van het BNG Cultuurfonds. De meeste voorstellingen zijn te zien tijdens het Nederlands Theater Festival van 7 tot en met 17 september 2023.

De BNG Bank Theaterprijs is in het leven geroepen ter stimulering van jong theatertalent tot 35 jaar, en is met een bedrag van 45.000 euro de grootste theaterprijs van Nederland. De winnaar kan met het bedrag de winnende voorstelling hernemen voor een tournee langs Nederlandse theaters en/of het investeren in een nieuwe productie.

Het BNG Cultuurfonds kiest voor een actieve aanpak van het stimuleren van jong talent. De BNG Bank Theaterprijs wil graag fungeren als springplank voor de meest veelbelovende theatermakers die op deze manier binnen het Nederlands Theater Festival extra aandacht krijgen. Alle theatermakers tot 35 jaar die met een voorstelling op tournee zijn in Nederland kunnen bij verrassing voor de prijs worden genomineerd.

Eerder dit jaar zijn al genomineerd:
Ada Ozdogan, Momo Samwel / Theater Rast | GRACE
Maxine Palit de Jongh, Nadia Amin, Zephyr Brüggen / Likeminds | VECHT

Ada Ozdogan, Momo Samwel / Theater RAST | GRACE
Uit het juryrapport: “De voorstelling Grace voelt als een opgepompte roadmovie met verhoogde hartslag. Vettig maar prettig. Grotesk, karikaturaal, vol humor en overlopend van film-, muziek- en theaterreferenties. Te midden van het verbale geweld en de indrukwekkende beelden, hebben Ada Ozdogan en auteur Momo Samwel in Grace een narratief weten te vlechten waarin het verstikkende leven op de plantage een sublieme liefde kapot maakt. De voorstelling is gul in spel en de veelheid aan vorm en ideeën. Grace is een gedenkwaardige western over loyaliteit, eenzaamheid en je dromen levend houden.”

Maxine Palit de Jongh, Nadia Amin, Zephyr Brüggen / Likeminds | VECHT
Uit het juryrapport: “In een minutieuze tekst, geen woord te veel, vertelt schrijver Maxine Palit de Jongh hoe de toeslagenaffaire er achter de voordeur uitziet bij een alleenstaande moeder. Een hoopvolle toekomst voor haar en haar kinderen brokkelt af en het personage glijdt langzaamaan in een meer beklemmende situatie waarin haar wanhoop groter en groter wordt. Regisseur Zephyr Bruggen giet het geheel, samen met acteur en medemaker Nadia Amin, in een eveneens sobere vorm die de aandacht van het verhaal versterkt, accentueert, nuanceert waar nodig, maar nooit sentimenteel of sensationeel maakt. Als makersteam zijn ze erin geslaagd om de toeslagenaffaire los te trekken van cijfers en nieuws. De voorstelling maakt invoelbaar wat de toeslagaffaire voor impact heeft op een gezin en mensenlevens. Een grote prestatie.”

Voorgaande winnaars van de BNG Bank Theaterprijs zijn:  
Performance Collectief Rotor (2022), Nastaran Razawi Khorasani (2021), Marte Boneschansker, Sonja van Ojen & Hendrik Kegels en Nastaran Razawi Khorasani (2020), Karlijn Kistemaker (2019), Eline Arbo (2018), Nineties Productions (2017), Eva Line de Boer (2016), BOG. (2015), Schwalbe (2014), Sadettin Kırmızıyüz (2013), Joeri Dubbe (2012), Ilay den Boer (2011), Sanja Mitrović (2010), Leen Braspenning (2009), Daniëlle van de Ven en Joëlke Sanderse (2008), Laura van Dolron (2007) en Keren Levi (2006).

 

DIT ZIJN DE ZILVEREN KREKELS: DE VSCD JEUGDTHEATERPRIJZEN 22/23

Vandaag maakt de VSCD-Jeugdtheaterjury de winnaars bekend van de Zilveren Krekels: de prijzen voor meest indrukwekkende podiumprestatie en productie in het jeugdtheater. De winnaars zijn tevens de genomineerden voor de Gouden Krekels. De uitreiking vindt plaats tijdens de feestelijke afsluiter van het Nederlands Theater

Festival: het Gala van het Nederlands Theater in Internationaal Theater Amsterdam op zondag 17 september 2023.

MEEST INDRUKWEKKENDE PODIUMPRESTATIE
De Zilveren Krekels 2023 in de categorie ‘meest indrukwekkende prestatie in een jeugdtheaterproductie’ zijn voor:

Caroline Mgata in PIPPIPOWERRRRR – Het Laagland
Uit het juryrapport: Caroline Mgata springt eruit in het enthousiaste ensemble van PIPPIPOWERRRRR door haar energieke spel en de jury heeft veel waardering voor de manier waarop zij haar Pippi power belichaamt in deze aanstekelijke voorstelling van het Laagland. Ze is een ‘queen, een boss, een badass’ waar meisjes én jongens in de zaal ademloos naar kijken.

Het ensemble van CONTROLE – 155 & Maas theater en dans
Uit het juryrapport: De dertigers van 155 ontzien zichzelf in CONTROLE, gemaakt in samenwerking met Maas theater en dans, wederom niet. In wat gemakkelijk een testosteron-spierballen show had kunnen worden, een fysieke uitputtingsstrijd, is er juist ook alle ruimte voor de kwetsbare kant. Onze blik blijft soms even hangen aan een individu, maar telkens is het weer de groep die de aandacht pakt. CONTROLE is dan ook een collectieve topprestatie.

De visuele vormgeving van de voorstelling Erik of het klein insectenboek – HNTjong, IRC & Stadsschouwburg Utrecht
Uit het juryrapport: Erik of het Klein Insectenboek door HNTjong en IRC is een overdonderende visuele ervaring. De individuele prestaties van de vormgevers smelten organisch samen tot een totaalbeleving, die ook geen toeschouwer onberoerd laat. Paradoxaal genoeg stellen ze zich juist dienstbaar op aan de acteurs, die door deze overdaad optimaal uit de verf komen als pietepeuterige, krioelende insecten in het vakkundig afgestofte universum van Bomans.

Sharlee Daantje in Twelfth Night – Aluin
Uit het juryrapport: Sharlee Daantje windt in Twelfth Night iedereen om diens vinger met de fysieke manier van spelen en subtiele tekstbehandeling. Het stuk van Shakespeare is een etalage van verwarring over gender en identiteit, die bij Theatergroep Aluin nog eigentijdser met een queer perspectief wordt ingericht. Daantje blijft stijlvol en fluïde, leunt chill en nonchalant tegen het fundament van je geaardheid en checkt of er nog wat beweging in zit.

MEEST INDRUKWEKKENDE PRODUCTIE
De Zilveren Krekels 2023 in de categorie ‘meest indrukwekkende jeugdtheaterproductie’ zijn voor de voorstellingen:

Als het anders loopt (9+) – Het Houten Huis, Plan d- & Club Guy and Roni
Uit het juryrapport: De voorstellingen van Het Houten Huis zijn stuk voor stuk pareltjes in vormgeving. Ook in Als het anders loopt, een coproductie met Club Guy and Roni en Plan d- wordt het oog verwend. Esthetiek in schril contrast met de lelijke werkelijkheid van doorgeslagen bureaucratie en wantrouwen, die de overheid tot een monster maken dat het individu vermaalt. Voor alle personages in deze voorstelling krijg je een diep respect en de makers/spelers raken je zeer.

Angry Young Men (14+) – WAT WE DOEN met Winne
Uit het juryrapport: Regisseur Floris van Delft, hiphopartiest Winne en de uitstekende cast maken in Angry Young Men pijnlijk duidelijk dat de lijn tussen goed en fout flinterdun is. Het proces van afglijden gaat stapje voor stapje tot er geen weg terug is. Herkenbaar en recht voor je raap zijn de teksten in deze theatervoorstelling, die zich aan alle kanten om je heen afspeelt en onontkoombaar is. Een belangrijke maatschappelijke voorstelling van WATWEDOEN die niet onopgemerkt mag blijven.

Een leuk avondje uit (8+) – Theater Artemis, Het Zuidelijk Toneel & hetpaleis
Uit het juryrapport: Een leuk avondje uit is eigenlijk drie voorstellingen in één, in de omgekeerde wereld die regisseur Jetse Batelaan ons telkens weer voorschotelt: een glitterend ensemble met een geoliede show op fluistertoon, een backstage crew met een bijna slapstick-achtige uitgeblustheid en de onderdrukte gevoelens, die angstvallig en met veel spektakel uit de zaal worden geweerd. Uiteindelijk vloeien de wereld vóór en achter de schermen samen in een prachtige apotheose die niemand onberoerd laat.

LoveXL (14+) – Maas theater en dans
Uit het juryrapport: LoveXL is een voorstelling van Maas theater en dans over seksualiteit die ons de weg terug biedt naar ons eigen gevoel en smaak, in plaats van de ideaalplaatjes van internet. Moniek Merkx en de energieke cast nemen ons mee in dit kwetsbare onderwerp op een manier waaruit veel zorg, liefde en aandacht spreekt. Verschillende theaterstijlen passeren in een toffe montagevoorstelling waar je als publiek letterlijk deel van uitmaakt, nooit geforceerd, altijd met consent.

NIETES (4+) – Bronks, Theater Artemis & Perpodium
Uit het juryrapport: De woorden ‘nee’ en ‘nietes’ vallen in de voorstelling NIETES van Bronks, Artemis en Perpodium behoorlijk vaak en voor elke millimeter moet in deze beeldende voorstelling gestreden worden. Kim Karssen en Hendrik Kegels hebben in hun energieke spel het gelijk aan hun zijde dat voor alle leeftijden telt: je leven wordt rijker als je het avontuur aangaat of meegaat in andermans idee, want al spelend ontdek je telkens iets nieuws.

POPpulisme (8+) – Het Filiaal theatermakers
Uit het juryrapport: Het Filiaal maakt met POPpulisme een ongekend actuele voorstelling, over manipulatie en mooie woorden, die een levensgevaarlijk wapen blijken te zijn. De poppenspelers kunnen aanvankelijk nog duidelijk willen maken dat zij de baas zijn, het blijkt toch een pop die alle touwtjes in handen heeft. De voorstelling gaat in een ontluisterende en huiveringwekkende drie kwartier van kwaad tot steeds erger. De livemuziek die deze werdegang begeleidt is inventief, dynamisch en prachtig uitgevoerd.

STOM (10+) – HNTjong
Uit het juryrapport: STOM van HNTjong is een ongekend spannende voorstelling over een meisje dat niet wil praten. In de bezoeken aan haar psycholoog spelen zij een intelligent spel met elkaar, met ons en met theatrale wetten. Dit levert een vindingrijk verhaal op waarin uiteindelijk muren worden geslecht om met trauma’s te leren omgaan. Casper Vandeputte bewijst weer eens dat hij problematiek die bij jongeren speelt op een heldere, tedere, maar vooral rake wijze kan vertalen naar toneel.

De prijzen
De Krekels, de VSCD Jeugdtheaterprijzen voor meest indrukwekkende jeugdtheaterproductie en -prestatie, worden sinds 2005 jaarlijks uitgereikt. Vanuit het jeugdaanbod van het theaterseizoen 2022-2023 selecteert de Jeugdtheaterjury de Zilveren Krekels. Deze vormen de nominaties voor de Gouden Krekels. Alle genres binnen de podiumkunsten voor jeugd en jongeren komen in aanmerking voor de prijzen. De uiteindelijke winnaar per categorie ontvangt de Gouden Krekel.

De Jeugdtheaterjury 2022-2023 bestaat uit:
Daan Valkhof (voorzitter), jeugdtheaterprogrammeur Het Nationale Theater – Alex Mooren, programmeur Goudse Schouwburg – Marjet van Os, directeur Theater Cascade – Hans Smit, journalist – Fiona Kelatow, theatermaker en docent – Gabby Bakker, actrice – Gwen Sengers, jeugdprogrammeur Schouwburg Concertzaal Tilburg.

Vandaag maakt de Mime/Performancejury hun nominaties bekend. De uitreiking van de VSCD Mime/Performance Prijs vindt plaats tijdens de feestelijke afsluiter van het Nederlands Theater Festival: het Gala van het Nederlands Theater in Internationaal Theater Amsterdam op zondag 17 september 2023. Een aantal van deze voorstellingen is te zien tijdens het Nederlands Theater Festival van 7 t/m 17 september. 

Genomineerd voor de VSCD Mime/Performance Prijs 2023 zijn:

DARKMATTER – Cherish Menzo – GRIP, Frascati Producties & De Coproducers
Uit het juryrapport: In DARKMATTER vervolgt theatermaker en performer Cherish Menzo haar belangwekkende theatrale onderzoek naar de verbeelding van het zwarte lichaam. Overweldigend is de fysieke uitdrukkingskracht waarmee Menzo en Camilo Mejía Cortés gestalte geven aan een man en een vrouw die ronddwalen in een apocalyptisch, verlaten landschap. Hun lichamen worden materie, die ten dienste staat van het uitbreken uit de beknelling van de geschiedenis en het vinden van een nieuwe beeldtaal. De theatrale materialen die zij manipuleren en die hen omringen in het transformerende toneelbeeld en de broeierige, sinistere soundscape maken dit een zintuiglijk, betekenisvol gesammtkunstwerk.

Een leuk avondje uit – Jetse Batelaan – Theater Artemis, Het Zuidelijk Toneel & hetpaleis
Uit het juryrapport: Geweldig idee van jeugdtheatermaker Jetse Batelaan: drie achter-de-schermen-medewerkers overstemmen de fluisterzacht zingende musicaltalenten op het podium. Hun luid versterkte gesprekken vertolken de onzekerheden, die de stoïcijnse musicalsterren de baas zijn. Hilarisch is de opkomst van ‘ongewenste gevoelens’ die met behulp van het publiek buiten de deur worden gehouden. Intussen verteltEen leuk avondje uit een groots, ontroerend verhaal over mensen die op zoek zijn naar hun (seksuele) identiteit, over het verlangen om gezien te worden en ergens bij te horen. En over de droom van iedereen aan de zijlijn om ook eens in een musical te schitteren.

One Song – Miet Warlop – Irene Wool vzw & NTGent
Uit het juryrapport: Deze absurdistische kruising tussen een popconcert en een sportwedstrijd is een aangrijpend protest tegen het voortsnellende leven en tegen alles wat dit eist van een mens. De murmelende stadionspeaker, de eenzame mannelijke cheerleader en de unisono choreografie van de aanmoedigers op de sporttribune zijn geestig en vervreemdend. De Vlaamse theatermaker/beeldend kunstenaar Miet Warlop hernam voor One Song, op uitnodiging van NTGent voor de serie Histoire(s) du théâtre, een performance uit het begin van haar theatercarrière, gemaakt na de suïcide van haar broer. Heel indrukwekkend hoe een performance vol rauwe levensenergie uitdrukking geeft aan verstild verdriet en een hartverscheurende wanhoop.

Shut Up and Play with Me – Sarah Moeremans – Het Zuidelijk Toneel
Uit het juryrapport: Regisseur Sarah Moeremans vergroot in Shut Up and Play With Me het (theater)begrip ‘spelplezier’ uit tot een ode aan de homo ludens. Met een onuitputtelijke inventiviteit dagen performers Joep van der Geest en Louis van der Waal zichzelf en elkaar uit in het bedenken van spelletjes met onaanzienlijke huiselijke spullen. De competitie bestaat eruit om zo creatief mogelijk uit de hoek komen. Meeslepend is de onstuitbare speldrift van de twee mannen, die ook het publiek betrekken bij hun bedenksels. De sprankelende originaliteit van hun doe-het-zelf-acties vormt een theater-antwoord op de hightech computergames en smartphone-apps waar mensen momenteel hun spelbehoefte aan uitleveren.

The NarcoSexuals – Dries Verhoeven – Studio Dries Verhoeven
Uit het juryrapport: Met The NarcoSexuals brengt Dries Verhoeven een duister element uit de (mannelijke) homoscene in het theaterlicht. De seksdrive van zes poedelnaakte performers is mimografisch gestileerd en wordt ook uitgeleefd op het meubilair. Bijzonder is de setting: de replica van een eengezinswoning waar de toeschouwers omheen lopen en zelf de afstand tot de ramen kunnen bepalen. Via koptelefoons horen ze de muziek binnen en een gedachtenmonoloog die als uit één mond wordt uitgesproken. Zo slaagt Verhoeven erin om vervaarlijke verlangen naar de extase van drugsovergoten seks voor een breder publiek invoelbaar te maken.

Over de VSCD Mime/Performance Prijs
De VSCD Mime/Performance Prijs wordt naar het inzicht van de jury uitgereikt aan de persoon of groep die de belangrijkste bijdrage heeft geleverd aan mime en performance in het afgelopen seizoen. Dat kan zijn op het gebied van uitvoering, regie, choreografie et cetera. De Mime/Performance Prijs wordt sinds 1986 uitgereikt door de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD).

De Mimejury 2022-2023 bestaat uit:
Nicole van Vessum (voorzitter), directeur De Parade – Marlies Heuer, actrice – Irene Pronk, directeur Leidseschouwburg/Stadsgehoorzaal – Marijn van der Jagt, journalist en dramaturg – Berith Danse, directeur Pleintheater – Wouter Bakker, programmeur Verkadefabriek – Judith Blankenberg, programmeur Grand Theatre Groningen.

De Nederlandse Toneeljury maakte op 31 mei om 19.55 uur de nominaties voor twee van de VSCD Toneelprijzen bekend tijdens het televisieprogramma Theater Maas (AVROTROS) op NPO 2.
Kijk Theater Maas hier terug.

In totaal worden 13 nominaties bekendgemaakt van het seizoen 2022-2023: de Theo d’Or (prijs voor de meest indrukwekkende vrouwelijke dragende rol), de Louis d’Or (prijs voor de meest indrukwekkende mannelijke dragende rol) en voor de meest indrukwekkende bijdragende rollen, de Colombina (vrouwelijke bijdragende rol) en de Arlecchino (mannelijke bijdragende rol).

Hieronder treft u de nominaties en quotes uit de juryrapporten aan.

De uitreiking van de VSCD Toneelprijzen vindt plaats tijdens de feestelijke afsluiter van het Nederlands Theater Festival: het Gala van het Nederlands Theater in Internationaal Theater Amsterdam op zondag 17 september 2023.

Genomineerd voor de VSCD Toneelprijzen 2023 zijn:

GENOMINEERD VOOR DE THEO D’OR 2023
(prijs voor de meest indrukwekkende vrouwelijke dragende rol):

Nadia Amin voor haar rol in de voorstelling Vecht van Likeminds
Uit het juryrapport: Nadia Amin neemt ons gedurende de voorstelling Vecht van LikeMinds aan de hand en leidt ons trefzeker door een achtbaan aan emoties. Zo onafwendbaar en onherroepelijk als de situatie van de vrouw is, is ook de podium-prestatie van Amin. Haar inspanning is zonder concessies en met de overgave die dit verhaal verdient.

Mariana Aparicio voor haar rol in De Jaren van Het Nationale Theater
Uit het juryrapport: In de toneelbewerking van Annie Ernaux’ De Jaren wordt de rol vertolkt door vijf verschillende uitmuntende actrices. Voor de jury sprong één vertolker er bovenuit: Mariana Aparicio. Haar humor, lichtheid en het naturel van haar présence zijn onovertroffen, zelfs in de allerzwaarste scène uit de hele voorstelling, die Aparicio vorm geeft: een abortus.

 Jip Smit voor haar rol in Motherland van Stichting Jip Smit / Theaterbureau de Mannen
Uit het juryrapport: In Motherland toont Jip Smit zich een uitmuntend en veelzijdig speler die met toewijding een onvergetelijke vertolking van een vrijheidsstrijder laat zien. Een verbindende kracht tussen materie en publiek kenmerkt het talent van Jip Smit. Het vakmanschap van deze genomineerde en haar overgave om grenzen te verleggen, maakt deze speler onderscheidend in onze theatersector.

Yela de Koning voor haar rol in Coriolanus van Het Nationale Theater
Uit het juryrapport: Het personage van Yela de Koning in de voorstelling Coriolanus loopt op alle fronten voorop. Coriolanus is dapper, besluitvaardig, wil voortdurend het onderste uit de kan. Yela de Koning heeft zich, zo lijkt het, dezelfde taken ten doel gesteld in haar spel. Ze geeft zich ten volle. Haar tekstbehandeling is fenomenaal en messcherp.

GENOMINEERD VOOR DE LOUIS D’OR 2023
(prijs voor de meest indrukwekkende mannelijke dragende rol)

Sanne den Hartogh voor zijn rol in The Underground van NITE, Club Guy & Roni, Slagwerk Den Haag en Asko|Schönberg
Uit het juryrapport: The Underground is een portret van een man die geen aansluiting vindt. Sanne den Hartogh zet alle tegenstrijdigheden binnen dit personage weergaloos neer. Soms strijdend, soms mokkend accepterend vraagt dit personage zich voortdurend af waar hij de boot heeft gemist. Dit voortdurend wisselen doet Sanne den Hartogh moeiteloos.

Phi Nguyen voor zijn rol in Recht van De Veenfabriek
Uit het juryrapport: In Recht speelt Nguyen een Zuidas advocaat. In zijn rolopvatting van deze innerlijke verscheurde man schakelt hij moeiteloos van zelfingenomen zelfvertrouwen naar wroeging en compassie. Hij speelt trefzeker met ironie, wanhoop, lichtheid en ernst. Deze dubbelheid en gelaagdheid geven behalve het persoonlijke conflict van de advocaat ook de porté van de hele voorstelling weer.

Eelco Smits voor zijn rol in Geschiedenis van Geweld van Toneelschuur Producties  / Theater Oostpool
Uit het juryrapport: De schaamte en de angst, maar ook de compassie voor de dader zijn emoties,  komen in de fysieke vertolking van Eelco Smits dicht bij elkaar in Geschiedenis van Geweld. Het lukt Smits met zijn uitzonderlijke spelopvatting om inzichtelijk te maken dat alles verteld moet worden om een plek te krijgen, maar dat het vertelde mogelijk nooit werkelijk een plek zal hebben.

GENOMINEERD VOOR DE COLOMBINA 2023
(prijs voor de meest indrukwekkende vrouwelijke bijdragende rol)

Malou Gorter voor haar rol in De Dappere Soldaat van Toneelschuur Producties
Uit het juryrapport: De manier waarop Malou Gorter tevoorschijn komt in De Dappere Soldaat met een plastic gieter op haar hoofd en van die figuur, zonder tekst, binnen een seconde een geloofwaardige legerofficier weet te maken, is maar weinigen gegeven. Door de diepte en de brille in haar spel bereikt deze voorstelling dwars door alle franje en suikerzoetheid de actuele beklemming van de oorlog, waarmee het publiek de zaal verlaat.

Urmie Plein voor haar rol in Ik zeg toch sorry van Raymi Sambo Maakt en Theatergroep Aluin
Uit het juryrapport: Urmie Plein levert in Ik zeg toch sorry een indrukwekkende podiumprestatie. Zij kan trefzeker schakelen van pijn naar warmte, van woede naar empathie. Ze portretteert haar rol met waardigheid en gratie. In haar spel toont zij de gave om de stemlozen een stem te geven.

Ritzah Statia voor haar rol in The Story of Travis van Theater Rotterdam  en Well Made Productions
Uit het juryrapport: Met de virtuoze fysicaliteit die Ritzah Statia op een sublieme wijze koppelt aan haar spel en vertolking tilt ze haar rol in The Story of Travis naar een ander plan. Het verdriet om een verloren dochter wordt door haar geloofwaardig invoelbaar gemaakt, evenals de kracht om als familie door te willen gaan. Zij ademt de overtuiging van het “we shall overcome” dat zo kenmerkend is voor zwarte families en hun veerkracht.

GENOMINEERD VOOR DE ARLECCHINO 2023
(prijs voor meest indrukwekkende mannelijke bijdragende rol)

Yahya Gaier voor zijn rol in Vogels van ITA-ensemble
Uit het juryrapport: In Vogels speelt Yahya Gaier vele rollen en allemaal speelt hij deze even innemend en intelligent. Met zijn uitzonderlijke energie vormt het spel van Gaier een rode draad. Door zijn rijke arsenaal aan bewegingstaal brengt hij met ongekende elegantie en komisch talent gevoelens over, die de kijker door de hele voorstelling meeneemt.

Alex Hendrickx voor zijn rol in Wolfgang, het Wonderjong van Theateralliantie en Theater Oostpool
Uit het juryrapport: Alex Hendrikx vertolking van ‘de Keizer’ in Wolfgang, het Wonderjong is er een van een keizer die naar hartenlust door het leven zwabbert. Een tiran die niet tegengesproken wil worden en gelijktijdig een klein kind dat hunkert gezien te worden. Zijn keizer is speels ernstig en ernstig speels tegelijkertijd.

Rick Paul van Mulligen voor zijn rol in Queer Planet van HNTJong
Uit het juryrapport: Rick Paul van Mulligen is in Queer Planet een superkracht, die in alle facetten van dit breed-uitwaaierende toneelwerk aanwezig is. Steeds lijkt Van Mulligen met zijn rolopvatting geduldig uit te leggen: kijk, in deze kwetsbaarheid zijn alle mensen gelijk, durf het bij elkaar te zijn, heb de moed te voelen.

De uitreiking van de VSCD-prijzen wordt mogelijk gemaakt door de Podium Cadeaukaart

 

 

Maar liefst zeven jury’s hebben het afgelopen theaterseizoen bij elkaar honderden voorstellingen gezien. Vandaag maken we de eerste drie selecties bekend. De ‘Officiële Juryselectie’, de ‘Keuze van de Wijkjury Amsterdam‘ en nieuw dit jaar de ‘Cabaret Collectie’: een selectie van het meest in het oog springende cabaret- en kleinkunst van het afgelopen seizoen.

En er komt meer: de komende weken maken we de nominaties voor de BNG Bank Theaterprijs, de VSCD Mime/Performance prijs, de Zilveren Krekels (jeugdtheater) bekend en de voorstellingen die we tonen van deVlaamse Juryselectie.

De meeste voorstellingen zijn te zien tijdens het Nederlands Theater Festival van 7 t/m 17 september. De kaartverkoop start op 3 juli a.s. via onze website.

De Nederlandse Toneeljury over haar selectie van seizoen 2022-2023:
Het eerste seizoen zonder corona lockdowns bracht een ongelofelijk mooie oogst op aan voorstellingen, die de veelzijdigheid van het Nederlandse theateraanbod eens en te meer bevestigt. Voor publiek én makers is het een verademing om weer samen te kunnen komen in de zo geliefde grote schouwburgzalen, evenals in de allerkleinste bovenzaaltjes, om daar van het rijke aanbod en het samenkomen en uitwisselen te genieten.

In voorgaande jaren is de Nederlandse Toneeljury gevraagd de tien ‘beste’ voorstellingen te selecteren, dit jaar echter heeft de jury als opdracht gekregen om voor de selectie het begrip ‘meest indrukwekkend’ te hanteren. Nog altijd is er gekeken naar techniek en vakmanschap. Daarnaast is met het begrip ‘indrukwekkend’ een grotere vrijheid gecreëerd binnen de mogelijke manieren van beschouwen en waarderen. Goed of slecht kunnen immers beperkend werken, duim omhoog of duim omlaag is al wat rest. Deze jury heeft het als taak op zich genomen verslag te doen van dat wat ons het meest bewoog, het diepst raakte kortom: wat het meest indruk op ons maakte.

Wat opvalt in de oogst van dit seizoen is een verdere ontplooiing van de meerstemmigheid. Niet-westerse perspectieven en vertelvormen raken dichter verstrengeld met westerse vormen van toneel maken, zichtbaar onder andere in de groeiende aanwezigheid van meertaligheid op toneel. Ook het dieper en verder in elkaar overlopen van genres zien we onder deze meerstemmigheid. Halsreikend zien we uit naar alles wat deze ontwikkeling ons zal brengen in de toekomst.

Ook valt er een accent te plaatsen op intergenerationele wortels. In meerdere voorstellingen uit de selectie komt dit thema dit jaar expliciet aan bod. Makers zoeken naar verbanden in de tijd en zijn, —mogelijk ingeleid door onze prangende sociale- en klimaatvraagstukken op zoek naar kennis uit het verleden voor de grote vragen van de toekomst.

Met trots presenteren we deze rijke en gevarieerde selectie, waarvan we hopen dat die het publiek zal beroeren, raken en ontregelen zoals het de leden van de jury heeft gedaan.

De Nederlandse Toneeljury kwam voor het Nederlands Theater Festival 2023 tot de volgende selectie (in alfabetische volgorde):   

GROTE ZAAL
De Jaren / Het Nationale Theater / Eline Arbo
Uit het juryrapport: In De jaren, een voorstelling naar het boek van Annie Ernaux voltrekt zich in handen van Eline Arbo niets minder dan theatrale magie. Vijf actrices tekenden voor de hoofdrol in deze biografie van een westerse vrouw. Alle vijf, Nettie Blanken, Tamar van den Dop, Mariana Aparicio, Hannah Hoekstra en June Yanez vertolken ze een andere levensfase en figureren ze in elkaars levensfases. Seksueel ontwaken, eerste stappen op de arbeidsmarkt, het moederschap, het persoonlijke is politiek in deze feestelijke taal- en acteerexplosie.

Jihad van liefde / Meervaart & Senf i.s.m. Amsterdams Andalusisch Orkest en George & Eran Producties
Uit het juryrapport: In Jihad van liefde, een kraakheldere bewerking van Sarah Ringoet van het autobiografische boek van Mohamed El Bachiri speelt Mohammed Azaay een vader van drie kinderen, die zijn grote liefde verloor in de aanslag in de Brusselse metro in 2016. Azaay speelt warmbloedig en brengt minutieus over het voetlicht welke krachten er op deze man inwerken.

The Story of Travis / Theater Rotterdam | Well Made Productions/ Alida Dors, Romana Vrede
Uit het juryrapport: The story of Travis is een feest van een voorstelling. Een geweldige tour de force is het waarin familiegeschiedenis gethematiseerd wordt en inzichtelijk wordt gemaakt hoe de ‘hopes and dreams’ van voorgaande generaties doorwerken in het nu. Welke kracht er vrij kan komen wanneer je je vrij en toch gedragen weet.

Vogels / ITA – Ensemble / Alize Zandwijk
Uit het juryrapport: In het magistrale Vogels van Alize Zandwijk staan twee jonge geliefden centraal, die met hun liefde ingaan tegen de wil van hun ouders: een van hen is Arabisch, de ander Joods. In de finale van de voorstelling wordt getoond hoe de verschillen die mensen zelf hebben aangebracht tussen Jood en Arabier, onmogelijk en onhoudbaar zijn.

Yara’s Wedding / NITE / Schauspiel Hannover / Asko Schönberg Ensemble / Slagwerk Den Haag / Guy Weizman, Roni Haver
Uit het juryrapport: Een exuberant, overlopend internationaal spektakel van zang, dans en teksttoneel, Yara’s Wedding doet overal een schepje bovenop en creëert een onweerstaanbare muzikale en hypnotiserende wereld waarin vijf vrienden opgroeien post 9/11 en elkaar vinden en verliezen in de grote vragen van hun tijd.

KLEINE ZAAL

Analoog / De Hoe / Willem de Wolf / Louis Janssens
Uit het juryrapport: Dit kleinood raakte de jury diep. In Analoog dansen docent en gelauwerd toneelspeler en -schrijver Willem de Wolf en student en aanstormend theatermaker Louis Janssens een beeldschoon taalduet. Het is de transparante manier van spelen, die maakt dat je het duo in hun zoektocht naar zichzelf en elkaar heel dicht kan naderen.

D̶A̶R̶K̶MATTER / Frascati Producties / Cherish Menzo / GRIP i.s.m. De Coproducers
Uit het juryrapport: D̶A̶R̶K̶MATTER is van een zeldzame schurende schoonheid. Niet vaak dit seizoen werd de jury dusdanig van de stoelen geblazen door de pure kracht en noodzaak van een voorstelling. D̶A̶R̶K̶MATTER is een krachtig emancipatoir statement. De jury prijst de onontkoombare kracht en onverbiddelijkheid van deze voorstelling.

De Dappere Soldaat / Toneelschuur Producties / Steef de Jong
Uit het juryrapport: Steef de Jong bouwt met De Dappere Soldaat verder aan zijn volstrekt eigen theateruniversum van bordkarton. De Dappere Soldaat is een operette uit 1908 van Oscar Strauss door de makers naar het nu gehaald. Hoewel de personages verwoede pogingen doen om via de fantasie de oorlog te ontvluchten, dringt deze zich gedurende de voorstelling steeds weer op.

Ik zeg toch sorry / Raymi Sambo Maakt & Theatergroep Aluin
Uit het juryrapport: Ik zeg toch sorry is listige satire en hilarische cringe komedie ineen. Onderwerp: de afschaffing van de slavernij. Raymi Sambo Maakt en Theatergroep Aluin sloegen de handen ineen en maakten een razend knappe voorstelling, waarin het zwarte, het witte én het bi-culturele perspectief tegelijk op de vloer aanwezig zijn.

Zeemaal / Sien Vanmaele & Laika
Uit het juryrapport: Sien Vanmaele en Laika maakten met Zeemaal, een persoonlijke voorstelling én dinnershow ineen. Ze combineert poëzie met wetenschap, fantasie met feit, sentiment met het ontnuchterende. Hoe moeten we ons verhouden tot de veranderingen in ons klimaat? Sien Vanmaele doet met Zeemaal een weergaloze voorzet in een poging tot antwoorden hierop.

LOCATIEVOORSTELLING

The Underground / NITE (NNT, Club Guy & Roni, Asko|Schönberg, Slagwerk Den Haag)
Uit het juryrapport: In het bijzondere en uitbundige locatie-spektakel The Underground brengt Guy Weizman met optimaal gebruik van de weidsheid van de omgeving wederom op zijn onnavolgbare wijze verschillende genres en stijlen samen, waaronder circus en crumping. Met de stampende soundtrack en zinderende liedteksten blaast The Underground je van je stoel.

Lees hier de volledige juryrapporten van de officiele juryselectie

DE KEUZE VAN DE WIJKJURY AMSTERDAM

De Wijkjury kiest dit jaar voor The Story of Travis van Theater Rotterdam / Well Made Productions. De wijkjury: “The Story of Travis belicht zware onderwerpen met diepgewortelde emoties, zonder dat je met een ’negative state of mind” de zaal verlaat. Niet alles in de voorstelling wordt voor je uitgespeld, waardoor het boordevol vragen oproept, die je na afloop nog lang laat nadenken.”

Lees hier meer over alle jury’s

 

 

 

 

CABARET COLLECTIE

Vorig jaar werd al voorzichtig begonnen met het tonen van cabaret op het Nederlands Theater Festival. Dit jaar werd de Cabaret Collectie, mét onafhankelijke jury, officieel geïnstalleerd. De jury kwam al meteen voor lastige keuzes te staan, want het cabaretaanbod is groter, breder en gevarieerder dan ooit. Wij zagen een veelheid aan vormen en stijlen: van hard en nietsontziend tot verbindend en genuanceerd, van muzikaal en poëtisch tot absurdistisch en ontregelend. De naakte, rauwe stand-upcomedy-stijl, die lange tijd in de mode was, lijkt plaats te hebben gemaakt voor spannende mengvormen en vervagende grenzen tussen cabaret, stand-up en theater. Daarmee zijn nieuwe vormen van storytelling ontstaan, met vaak bijzondere aandacht voor vormgeving.

Dit is de Cabaret Collectie 2023!

BloodBitches / Nina de la Parra & Sanne Landvreugd
Uit het rapport: BloodBitches is een ijzersterk feministisch cabaretpamflet dat rake klappen uitdeelt, ontroert en ontwapent. De la Parra bedient zich van vele registers in een lekker onbeteugeld en chaotisch relaas waarin precaire thema’s als afkomst en identiteit onder de loep worden genomen.

DNA / Peter Pannekoek
Uit het rapport: Pannekoek is als geen ander in staat zijn publiek te plagen en te provoceren, en weet precies hoe ver hij te ver kan gaan. Achter zijn harde grappen blijkt in de loop van de avond een genuanceerde denker schuil te gaan, die een pleidooi houdt voor verbeeldingskracht en empathie.

Saman Amini´s integratieplan / Black Sheep Can Fly
Uit het rapport: Amini is een rasartiest: hij kan spelen, zingen, improviseren, hij verknoopt het persoonlijke met het geëngageerde en de lach met de pijn. Hij kan publiek verleiden en bedonderen, en hij wordt kwetsbaar maar vraagt die kwetsbaarheid ook terug van zijn toeschouwer. Wie zich daarvoor openstelt is getuige, ja, zelfs medeplichtig, aan een overdonderende voorstelling.

Modderkruipers / Yentl en de Boer
Uit het rapport: Behalve een arsenaal aan droogkomische en hilarische nummers, maken Yentl en de Boer ook indruk met meer gevoelige, ingetogen liedjes – zoals het prachtige ‘Het juiste pad’ – die werkelijk door merg en been gaan. Grote kracht van de theaterliedjes is bovendien de consequent goed doordachte wisselwerking tussen vorm en inhoud.

N00B speelt N00B / N00B
Uit het rapport: Dit zijn performers die razendsnel kunnen schakelen, die schaamteloos hun hele fysiek, mimiek en stemgebruik inzetten. Ze blazen omver, maar durven ook kwetsbaar te worden. Zo bouwen ze aan een absurdistisch universum dat bevolkt wordt door uiteenlopende varianten van de ploeterende mens.

Team Solo / Merijn Scholten
Uit het rapport: In Team Solo brengt hij verschillende types uit zijn Instagram-comedy op het toneel, maar gebruikt hij het podium ook voor een intelligente reflectie op de beperkingen van het technologisch kapitalisme. In zijn solodebuut is meer ruimte voor het persoonlijke dan in zijn voormalige duoschap bij De Partizanen en dat geeft zijn voorstelling een prettig soort authenticiteit.

Waarom ben jij zo? / Jawad Es Soufi
Uit het juryrapport: Es Soufi, beter bekend van zijn alter ego Sloegie, is sympathiek, aanstekelijk en zelfverzekerd. Hij schakelt soepel tussen verschillende Hollandse en Marokkaanse typetjes en accenten. Hij neemt herkenbare stereotypen uit verschillende culturen op de hak, maar doet daarbij weinig concessies aan een wit schouwburgpubliek. Dat maakt hem verfrissend.

Lees de volledige rapporten van de Cabaret Collectie Commissie

 

Het Nederlands Theater Festival en De Kleine Komedie presenteren tijdens NTF 2023 De Cabaret Collectie: een selectie van de meest in het oog springende cabaret- en kleinkunstvoorstellingen van het afgelopen seizoen.

Daarmee vestigen ze de aandacht op cabaret als theaterdiscipline. Een discipline waarbinnen talloze vormen bestaan, en die uitwaaiert naar en dwarsverbanden legt met toneel, storytelling, poëzie, hiphop etcetera. Met gevoel voor humor als basis. De Collectie is een selectie uit deze volle breedte, en laat de ontwikkeling zien van het cabaret op dit moment.

Vorig jaar mocht De Cabaret Collectie alvast proefdraaien op het festival. Vanaf dit jaar wordt deze selectie gemaakt door een speciale commissie, die een keuze maakt uit theatervoorstellingen waarbij cabaret en kleinkunst in de breedste zin van het woord de hoofdrol spelen.

De commissie, begeleid door Jörgen Tjon a Fong, directeur De Kleine Komedie, bestaat uit:

• Cyanne Toebes Moe-Tjon, Hoofd artistieke zaken bij Theaters Diligentia en PePijn en comedy programmeur Vondelpark Openluchttheater.
• Sander Janssens, theaterjournalist voor NRC en Theaterkrant
• Dick Zijp, humoronderzoeker en docent aan de Universiteit Utrecht en de KU Leuven en cabaretcriticus De Groene Amsterdammer
• Floor Nicolas, programmeur De Kleine Komedie

Het commissiestatuut en de daarbij horende selectiecriteria is hier te downloaden. 

Wij zijn blij om mee te delen dat presentator Cornald Maas in een nieuw televisie programma ‘Theater Maas’ de genomineerden voor de VSCD Toneelprijzen zal verrassen. Ook interviewt hij Abdelkader Benali, de juryvoorzitter van het festival. AVROTROS gaat met dit programma een samenwerking aan met het Nederlands Theater Festival.

Cornald Maas verheugt zich: “Ik ben ontzettend blij dat we dit belangrijkste festival voor de podiumkunsten naar tv kunnen brengen. Een theaterfestival is als een etalage. Een uitgelezen kans om te laten zien wat Nederland op het gebied van podiumkunsten in huis heeft.”  

Theater Maas wordt op 31 mei om 19:55 uur uitgezonden op NPO2. Ook het Gala van het Nederlands Theater waar de Toneelprijzen worden uitgereikt is te zien bij AVROTROS op 18 september.

Lees hier meer informatie over Theater Maas