Maar liefst zeven jury’s hebben het afgelopen theaterseizoen bij elkaar honderden voorstellingen gezien. Vandaag maken we de eerste drie selecties bekend. De ‘Officiële Juryselectie’, de ‘Keuze van de Wijkjury Amsterdam‘ en nieuw dit jaar de ‘Cabaret Collectie’: een selectie van het meest in het oog springende cabaret- en kleinkunst van het afgelopen seizoen.

En er komt meer: de komende weken maken we de nominaties voor de BNG Bank Theaterprijs, de VSCD Mime/Performance prijs, de Zilveren Krekels (jeugdtheater) bekend en de voorstellingen die we tonen van deVlaamse Juryselectie.

De meeste voorstellingen zijn te zien tijdens het Nederlands Theater Festival van 7 t/m 17 september. De kaartverkoop start op 3 juli a.s. via onze website.

De Nederlandse Toneeljury over haar selectie van seizoen 2022-2023:
Het eerste seizoen zonder corona lockdowns bracht een ongelofelijk mooie oogst op aan voorstellingen, die de veelzijdigheid van het Nederlandse theateraanbod eens en te meer bevestigt. Voor publiek én makers is het een verademing om weer samen te kunnen komen in de zo geliefde grote schouwburgzalen, evenals in de allerkleinste bovenzaaltjes, om daar van het rijke aanbod en het samenkomen en uitwisselen te genieten.

In voorgaande jaren is de Nederlandse Toneeljury gevraagd de tien ‘beste’ voorstellingen te selecteren, dit jaar echter heeft de jury als opdracht gekregen om voor de selectie het begrip ‘meest indrukwekkend’ te hanteren. Nog altijd is er gekeken naar techniek en vakmanschap. Daarnaast is met het begrip ‘indrukwekkend’ een grotere vrijheid gecreëerd binnen de mogelijke manieren van beschouwen en waarderen. Goed of slecht kunnen immers beperkend werken, duim omhoog of duim omlaag is al wat rest. Deze jury heeft het als taak op zich genomen verslag te doen van dat wat ons het meest bewoog, het diepst raakte kortom: wat het meest indruk op ons maakte.

Wat opvalt in de oogst van dit seizoen is een verdere ontplooiing van de meerstemmigheid. Niet-westerse perspectieven en vertelvormen raken dichter verstrengeld met westerse vormen van toneel maken, zichtbaar onder andere in de groeiende aanwezigheid van meertaligheid op toneel. Ook het dieper en verder in elkaar overlopen van genres zien we onder deze meerstemmigheid. Halsreikend zien we uit naar alles wat deze ontwikkeling ons zal brengen in de toekomst.

Ook valt er een accent te plaatsen op intergenerationele wortels. In meerdere voorstellingen uit de selectie komt dit thema dit jaar expliciet aan bod. Makers zoeken naar verbanden in de tijd en zijn, —mogelijk ingeleid door onze prangende sociale- en klimaatvraagstukken op zoek naar kennis uit het verleden voor de grote vragen van de toekomst.

Met trots presenteren we deze rijke en gevarieerde selectie, waarvan we hopen dat die het publiek zal beroeren, raken en ontregelen zoals het de leden van de jury heeft gedaan.

De Nederlandse Toneeljury kwam voor het Nederlands Theater Festival 2023 tot de volgende selectie (in alfabetische volgorde):   

GROTE ZAAL
De Jaren / Het Nationale Theater / Eline Arbo
Uit het juryrapport: In De jaren, een voorstelling naar het boek van Annie Ernaux voltrekt zich in handen van Eline Arbo niets minder dan theatrale magie. Vijf actrices tekenden voor de hoofdrol in deze biografie van een westerse vrouw. Alle vijf, Nettie Blanken, Tamar van den Dop, Mariana Aparicio, Hannah Hoekstra en June Yanez vertolken ze een andere levensfase en figureren ze in elkaars levensfases. Seksueel ontwaken, eerste stappen op de arbeidsmarkt, het moederschap, het persoonlijke is politiek in deze feestelijke taal- en acteerexplosie.

Jihad van liefde / Meervaart & Senf i.s.m. Amsterdams Andalusisch Orkest en George & Eran Producties
Uit het juryrapport: In Jihad van liefde, een kraakheldere bewerking van Sarah Ringoet van het autobiografische boek van Mohamed El Bachiri speelt Mohammed Azaay een vader van drie kinderen, die zijn grote liefde verloor in de aanslag in de Brusselse metro in 2016. Azaay speelt warmbloedig en brengt minutieus over het voetlicht welke krachten er op deze man inwerken.

The Story of Travis / Theater Rotterdam | Well Made Productions/ Alida Dors, Romana Vrede
Uit het juryrapport: The story of Travis is een feest van een voorstelling. Een geweldige tour de force is het waarin familiegeschiedenis gethematiseerd wordt en inzichtelijk wordt gemaakt hoe de ‘hopes and dreams’ van voorgaande generaties doorwerken in het nu. Welke kracht er vrij kan komen wanneer je je vrij en toch gedragen weet.

Vogels / ITA – Ensemble / Alize Zandwijk
Uit het juryrapport: In het magistrale Vogels van Alize Zandwijk staan twee jonge geliefden centraal, die met hun liefde ingaan tegen de wil van hun ouders: een van hen is Arabisch, de ander Joods. In de finale van de voorstelling wordt getoond hoe de verschillen die mensen zelf hebben aangebracht tussen Jood en Arabier, onmogelijk en onhoudbaar zijn.

Yara’s Wedding / NITE / Schauspiel Hannover / Asko Schönberg Ensemble / Slagwerk Den Haag / Guy Weizman, Roni Haver
Uit het juryrapport: Een exuberant, overlopend internationaal spektakel van zang, dans en teksttoneel, Yara’s Wedding doet overal een schepje bovenop en creëert een onweerstaanbare muzikale en hypnotiserende wereld waarin vijf vrienden opgroeien post 9/11 en elkaar vinden en verliezen in de grote vragen van hun tijd.

KLEINE ZAAL

Analoog / De Hoe / Willem de Wolf / Louis Janssens
Uit het juryrapport: Dit kleinood raakte de jury diep. In Analoog dansen docent en gelauwerd toneelspeler en -schrijver Willem de Wolf en student en aanstormend theatermaker Louis Janssens een beeldschoon taalduet. Het is de transparante manier van spelen, die maakt dat je het duo in hun zoektocht naar zichzelf en elkaar heel dicht kan naderen.

D̶A̶R̶K̶MATTER / Frascati Producties / Cherish Menzo / GRIP i.s.m. De Coproducers
Uit het juryrapport: D̶A̶R̶K̶MATTER is van een zeldzame schurende schoonheid. Niet vaak dit seizoen werd de jury dusdanig van de stoelen geblazen door de pure kracht en noodzaak van een voorstelling. D̶A̶R̶K̶MATTER is een krachtig emancipatoir statement. De jury prijst de onontkoombare kracht en onverbiddelijkheid van deze voorstelling.

De Dappere Soldaat / Toneelschuur Producties / Steef de Jong
Uit het juryrapport: Steef de Jong bouwt met De Dappere Soldaat verder aan zijn volstrekt eigen theateruniversum van bordkarton. De Dappere Soldaat is een operette uit 1908 van Oscar Strauss door de makers naar het nu gehaald. Hoewel de personages verwoede pogingen doen om via de fantasie de oorlog te ontvluchten, dringt deze zich gedurende de voorstelling steeds weer op.

Ik zeg toch sorry / Raymi Sambo Maakt & Theatergroep Aluin
Uit het juryrapport: Ik zeg toch sorry is listige satire en hilarische cringe komedie ineen. Onderwerp: de afschaffing van de slavernij. Raymi Sambo Maakt en Theatergroep Aluin sloegen de handen ineen en maakten een razend knappe voorstelling, waarin het zwarte, het witte én het bi-culturele perspectief tegelijk op de vloer aanwezig zijn.

Zeemaal / Sien Vanmaele & Laika
Uit het juryrapport: Sien Vanmaele en Laika maakten met Zeemaal, een persoonlijke voorstelling én dinnershow ineen. Ze combineert poëzie met wetenschap, fantasie met feit, sentiment met het ontnuchterende. Hoe moeten we ons verhouden tot de veranderingen in ons klimaat? Sien Vanmaele doet met Zeemaal een weergaloze voorzet in een poging tot antwoorden hierop.

LOCATIEVOORSTELLING

The Underground / NITE (NNT, Club Guy & Roni, Asko|Schönberg, Slagwerk Den Haag)
Uit het juryrapport: In het bijzondere en uitbundige locatie-spektakel The Underground brengt Guy Weizman met optimaal gebruik van de weidsheid van de omgeving wederom op zijn onnavolgbare wijze verschillende genres en stijlen samen, waaronder circus en crumping. Met de stampende soundtrack en zinderende liedteksten blaast The Underground je van je stoel.

Lees hier de volledige juryrapporten van de officiele juryselectie

CABARET COLLECTIE

BloodBitches / Nina de la Parra & Sanne Landvreugd
Uit het rapport: BloodBitches is een ijzersterk feministisch cabaretpamflet dat rake klappen uitdeelt, ontroert en ontwapent. De la Parra bedient zich van vele registers in een lekker onbeteugeld en chaotisch relaas waarin precaire thema’s als afkomst en identiteit onder de loep worden genomen.

DNA / Peter Pannekoek
Uit het rapport: Pannekoek is als geen ander in staat zijn publiek te plagen en te provoceren, en weet precies hoe ver hij te ver kan gaan. Achter zijn harde grappen blijkt in de loop van de avond een genuanceerde denker schuil te gaan, die een pleidooi houdt voor verbeeldingskracht en empathie.

Saman Amini´s integratieplan / Saman Amini / Black Sheep Can Fly
Uit het rapport: Amini is een rasartiest: hij kan spelen, zingen, improviseren, hij verknoopt het persoonlijke met het geëngageerde en de lach met de pijn. Hij kan publiek verleiden en bedonderen, en hij wordt kwetsbaar maar vraagt die kwetsbaarheid ook terug van zijn toeschouwer. Wie zich daarvoor openstelt is getuige, ja, zelfs medeplichtig, aan een overdonderende voorstelling.

Modderkruipers / Yentl en de Boer
Uit het rapport: Behalve een arsenaal aan droogkomische en hilarische nummers, maken Yentl en de Boer ook indruk met meer gevoelige, ingetogen liedjes – zoals het prachtige ‘Het juiste pad’ – die werkelijk door merg en been gaan. Grote kracht van de theaterliedjes is bovendien de consequent goed doordachte wisselwerking tussen vorm en inhoud.

N00B speelt N00B / N00B
Uit het rapport: Dit zijn performers die razendsnel kunnen schakelen, die schaamteloos hun hele fysiek, mimiek en stemgebruik inzetten. Ze blazen omver, maar durven ook kwetsbaar te worden. Zo bouwen ze aan een absurdistisch universum dat bevolkt wordt door uiteenlopende varianten van de ploeterende mens.

Team Solo / Merijn Scholten
Uit het rapport: In Team Solo brengt hij verschillende types uit zijn Instagram-comedy op het toneel, maar gebruikt hij het podium ook voor een intelligente reflectie op de beperkingen van het technologisch kapitalisme. In zijn solodebuut is meer ruimte voor het persoonlijke dan in zijn voormalige duoschap bij De Partizanen en dat geeft zijn voorstelling een prettig soort authenticiteit.

Waarom ben jij zo? / Jawad Es Soufi
Uit het juryrapport: Es Soufi, beter bekend van zijn alter ego Sloegie, is sympathiek, aanstekelijk en zelfverzekerd. Hij schakelt soepel tussen verschillende Hollandse en Marokkaanse typetjes en accenten. Hij neemt herkenbare stereotypen uit verschillende culturen op de hak, maar doet daarbij weinig concessies aan een wit schouwburgpubliek. Dat maakt hem verfrissend.

DE KEUZE VAN DE WIJKJURY AMSTERDAM

De Wijkjury kiest dit jaar voor The Story of Travis van Theater Rotterdam / Well Made Productions. De wijkjury: “The Story of Travis belicht zware onderwerpen met diepgewortelde emoties, zonder dat je met een ’negative state of mind” de zaal verlaat. Niet alles in de voorstelling wordt voor je uitgespeld, waardoor het boordevol vragen oproept, die je na afloop nog lang laat nadenken.”

Lees hier meer over alle jury’s

 

 

 

 

In 2020 kreeg BNG Bank Theaterprijs noodgedwongen een andere vorm. Te veel voorstellingen werden door de corona-maatregelen niet gemaakt of kregen de kans niet om getoond te worden. De jury koos ervoor om de prijs niet uit te reiken aan de maker van de beste voorstelling, maar om de prijs in drie stimuleringsprijzen van elk € 15.000 op te delen. Via een ‘open call’ kregen jonge makers de kans om een plan op ‘anderhalve meter’ in te dienen.

Hoewel ook 2021 gebukt gaat onder de gevolgen van de corona-maatregelen is de jury van mening dat er verspreid over seizoenen 19-20 en 20-21 genoeg voorstellingen zijn gemaakt om tijdens de komende editie van het Nederlands Theater Festival alsnog de prijs uit te reiken aan de jonge maker van de beste voorstelling in het seizoen 19-20 en 20-21.

De theatermakers tonen hun veerkracht in deze pandemische tijd door het werk in andere theatrale vormen en via andere platformen met hun publiek te delen. De jury kiest ervoor om dit jaar ook deze digitale werken mee te nemen in hun kijkopdracht. Voorstellingen die op een andere manier zijn of worden uitgebracht dan gepland, worden gezien en komen daarmee ook in aanmerking voor een nominatie. De jury neemt voor de uitreiking van dit jaar voorstellingen die uitkomen tot en met 20 augustus mee.

De makers van deze genomineerde voorstellingen komen samen op de BNG Bank Theaterprijs- middag tijdens het Nederlands Theater Festival op vrijdag 3 september. Hier presenteren ze zichzelf en hun werk aan de sector. Na deze presentaties maakt Mat Meijs, secretaris van het BNG Cultuurfonds, de winnaar is van de BNG Bank Theaterprijs 2021 bekend.

De BNG Bank Theaterprijs 2021 gaat naar de beste voorstelling van de seizoenen 19-20 en 20-21 en is bedoeld voor theatermakers tot 35 jaar. De winnaar ontvangt een bedrag van € 45.000 als bijdrage aan een nieuwe voorstelling of de herneming van de winnende voorstelling.

Reeds genomineerd zijn in 2020:
JEZEBEL van Cherish Menzo en Oorlog & Vrede van Kim Karssen en Florian Myjer.

De drie theaterprijzen 2020 zijn uitgereikt aan:
Nastaran Razawi Khorasani – Absent Voices
Sonja & Hendrik – DORP
Marte Boneschansker – BLOOS de mannen