In het najaar van 2023 tijdens de Horizon Showcase op het Edinburgh Festival, het Nederlands Theater Festival en het TheaterFestival kwam een groep van zes theatermakers samen. Als guests in residence bezochten ze voorstellingen, ontmoetten andere professionals en voerden ze discussies over hun (internationale) werkpraktijk.

De zes trokken negen dagen met elkaar op om de festivals vanuit hun persoonlijk perspectief te bekijken, de stand van de podiumkunsten (waarden, thema’s, werksituaties) in elk land op te maken, en indrukken met elkaar uit te wisselen.

Lisanne Kniese en Anahita Shamsavari maakten een driedelige podcast van deze gesprekken en ontmoetingen. 

Aflevering 1:
Introductie van de makers. De zes kunstenaars stellen zichzelf voor.

Aflevering 2: 
Doelgroepen, wat maakt een voorstelling en een repetitieproces toegankelijk, over trigger warnings en content notes, met:

• Meysam Kisomi is een acteur en theatermaker uit Teheran, Iran.
• Krishna Istha is een in Londen gevestigde performancekunstenaar, theatermaker, komiek en scenarioschrijver.
• Mira Bryssinck studeerde in 2016 af aan het KASK in Gent.

Aflevering 3: 
Aan bod komen o.a. de volgende onderwerpen: ’toegankelijkheids-riders”. Hoe toegankelijk was deze residentie zelf? Hoe staat het met de verantwoordelijkheid van grote instituten ten opzichte van individuele kunstenaars? En de radicaliteit van ‘nee’ zeggen, met:

• Jennifer Jackson is een Latin Anglo-Boliviaanse theatermaker, bewegingsregisseur/choreograaf en performer.
• Toni Blackwell studeerde in 2021 af bij Theater in Educatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.
• Joshua Serafin is een multidisciplinaire kunstenaar die dans, performance, beeldende kunst en choreografie combineert.

International Exchange Programme wordt georganiseerd door NTF, Het TheaterFestival (Vlaanderen) en Battersea Arts Centre (Londen), met o.m. ondersteuning van het Fonds Podiumkunsten.

Meer over Intenational Scene Change en de kunstenaars.

Luister de podcasts hier:

WINNAARS VSCD TONEELPRIJZEN 2023 BEKEND
THEO D’OR voor Mariana Aparicio en LOUIS D’OR voor Eelco Smits

Tijdens het Gala van het Nederlands Theater op het Nederlands Theater Festival zijn de VSCD Toneelprijzen uitgereikt. De prijzen voor ‘de meest indrukwekkende vrouwelijke dragende rol’ (Theo d’Or) en ‘mannelijke dragende rol‘ (Louis d’Or) gingen naar respectievelijk Mariana Aparicio voor haar rol in De Jaren van het Nationale Theater en Eelco Smits voor zijn rol in Geschiedenis van Geweld van Toneelschuur Producties en Theater Oostpool. Ook werden er diverse andere prijzen uitgereikt:

ARLECCHINO EN COLOMBINA
De prijzen voor ‘de meest indrukwekkende bijdragende rol’, gingen naar Rick Paul van Mulligen voor zijn rol in Queer Planet van HNT JONG (Arlecchino) en Urmie Plein voor haar rol in Ik zeg toch sorry van Raymi Sambo Maakt en Theatergroep Aluin (Colombina).

PROSCENIUM-ACHTER-DE-SCHERMEN-PRIJS
De Nieuwe Toneelbibliotheek heeft de Proscenium-achter-de-schermen-prijs 2023 ontvangen voor hun wezenlijke bijdrage aan de ontwikkeling van de podiumkunsten.

MIME/PERFORMANCE PRIJS
De VSCD Mime/Performance Prijs (voor de persoon of groep die de belangrijkste bijdrage heeft geleverd aan mime in het voorafgaande seizoen) ging dit jaar naar Miet Warlop voor One Song met Irene Wool vzw & NTGent.

GOUDEN KREKELS
POPpulisme (8+) van Het Filiaal theatermakers wordt beloond met de Gouden Krekel voor de meest indrukwekkende jeugdtheaterproductie. Het ensemble van CONTROLE van 155 & Maas theater en dans ontving de Gouden Krekel voor de meest indrukwekkende podiumprestatie in het jeugdtheater.

REGIEPRIJS en ACT AWARD
Naast de VSCD Toneelprijzen zijn tevens de Regieprijs en de ACT Award uitgereikt.
Cherish Menzo ontving van de Toneeljury de regieprijs voor DARKMATTER van Frascati Producties, GRIP en de Coproducers voor ‘de meest indrukwekkende regie van het afgelopen seizoen’.
De ACT Award 2023 is voor Simone Kratz, Gerrard Cornelissen en het hele team van het Wilminktheater in Enschede.

DE JURYRAPPORTEN 2022-2023

WINNAAR THEO D’OR
Mariana Aparicio voor haar rol in De Jaren
Uit het juryrapport: “Het boek ‘De Jaren’ van Annie Ernaux portretteert de ervaring van de verstrijkende tijd. In haar toneelbewerking laat regisseur Eline Arbo de rol niet spelen door één actrice, maar door vijf verschillende. Voor de jury sprong één vertolker er bovenuit en dat is Mariana Aparicio. Vanaf het begin lijkt zij samen te vallen met wat er maar op scène wordt verbeeld, of ze nu ín het centrum van de aandacht staat of daarbuiten.”

WINNAAR LOUIS D’OR
Eelco Smits voor zijn rol in Geschiedenis van Geweld
Uit het juryrapport: “In conflict met wat hem is overkomen, laat Eelco Smits zijn personage in Geschiedenis van Geweld worstelen met tegenstrijdige emoties, met de blik van buitenstaanders en met zijn eigen oordelende blik. De schaamte, de vernedering, de angst, maar ook de compassie voor de dader, de lust en opwinding. Emoties die in de fysieke vertolking van Smits prachtig dichtbij elkaar komen.”

WINNAAR COLOMBINA
Urmie Plein voor haar rol in Ik zeg toch sorry
Uit het juryrapport: “Urmie Plein levert in Ik zeg toch sorry van Raymi Sambo Maakt en Theatergroep Aluin een indrukwekkende podiumprestatie. Zij kan trefzeker schakelen van pijn naar warmte, van woede naar empathie. Ze portretteert haar rol met waardigheid en gratie. In haar spel toont zij de gave om de stemlozen een stem te geven. Geschiedenis is niet het verleden, maar is het heden. Plein neemt (met haar personages) ieder van ons bij de hand en geeft ons de moed om dat wat pijn doet samen met haar te ervaren.”

WINNAAR ARLECCHINO
Rick Paul van Mulligen voor zijn rol in Queer Planet
Uit het juryrapport: “Rick Paul van Mulligen is in Queer Planet een superkracht, die in alle facetten van dit breed-uitwaaierende toneelwerk aanwezig is. De grondgedachte van het stuk: het tonen van queer joy, het vieren van de kracht en kwetsbaarheid van queer levens. Laat dat maar aan Van Mulligen over. Zijn humoristische en met nonchalance gespeelde personages en typetjes zijn zeer gelaagd. Allemaal zijn ze doordrongen van een warmte en zachtmoedigheid én een scherpte en nietsontziendheid.”

WINNAAR PROSCENIUM-ACHTER-DE-SCHERMEN-PRIJS
De Nieuwe Toneelbibliotheek
Uit het juryrapport: “De Nieuwe Toneelbibliotheek maakt een indrukwekkende lijst van theaterteksten en schrijvers toegankelijk. Zij beschouwen de tekst niet als ‘halfproduct’,– de tekst is pas ‘af’ als deze op het podium te zien is – maar als een kunstwerk op zichzelf. Beschikbaar voor eenieder die er nieuwsgierig naar is. Hun archief is een viering van actuele verhalen en van alle stijlen, conflicten, plotwendingen en personages die deze verhalen in zich dragen. Een archief dat onmisbaar is in het Nederlandse theaterlandschap en waarmee ook de Nieuwe Toneelbibliotheek zichzelf onmisbaar heeft gemaakt.”

WINNAAR MIME/PERFORMANCE PRIJS
One Song van Miet Warlop – Irene Wool vzw & NTGent
Uit het juryrapport: “Deze absurdistische kruising tussen een popconcert en een sportwedstrijd is een aangrijpend protest tegen het voortsnellende leven en tegen alles wat dit eist van een mens. De murmelende stadionspeaker, de eenzame mannelijke cheerleader en de unisono choreografie van de aanmoedigers op de sporttribune zijn geestig en vervreemdend. De Vlaamse theatermaker/beeldend kunstenaar Miet Warlop hernam voor One Song, op uitnodiging van NTGent voor de serie Histoire(s) du théâtre, een performance uit het begin van haar theatercarrière, gemaakt na de suïcide van haar broer. Heel indrukwekkend hoe een performance vol rauwe levensenergie uitdrukking geeft aan verstild verdriet en een hartverscheurende wanhoop.”

WINNAAR GOUDEN KREKEL MEEST INDRUKWEKKENDE JEUGDTHEATERPRODUCTIE
POPpulisme (8+) – Het Filiaal theatermakers
Uit het juryrapport: “Het Filiaal maakt met POPpulisme een ongekend actuele voorstelling, over manipulatie en mooie woorden, die een levensgevaarlijk wapen blijken te zijn. De poppenspelers kunnen aanvankelijk nog duidelijk willen maken dat zij de baas zijn, het blijkt toch een pop die alle touwtjes in handen heeft. De voorstelling gaat in een ontluisterende en huiveringwekkende drie kwartier van kwaad tot steeds erger. De livemuziek die deze werdegang begeleidt is inventief, dynamisch en prachtig uitgevoerd.”

WINNAAR GOUDEN KREKEL MEEST INDRUKWEKKENDE PODIUMPRESTATIE IN HET JEUGDTHEATER
Het ensemble van CONTROLE – 155 & Maas theater en dans
Uit het juryrapport: “De dertigers van 155 ontzien zichzelf in CONTROLE, gemaakt in samenwerking met Maas theater en dans, wederom niet. In wat gemakkelijk een testosteron-spierballen show had kunnen worden, een fysieke uitputtingsstrijd, is er juist ook alle ruimte voor de kwetsbare kant. Onze blik blijft soms even hangen aan een individu, maar telkens is het weer de groep die de aandacht pakt. CONTROLE is dan ook een collectieve topprestatie.”

WINNAAR REGIEPRIJS
Cherish Menzo voor DARKMATTER – Frascati Producties, GRIP en de Coproducers
De jury: “De regisseur biedt ons met haar eigenzinnige kijk op de samenhang tussen het menselijk lichaam, de natuur, materiële werelden en niet menselijk leven een ongekend en ongezien vergezicht. Met als uitgangspunt het zwarte lichaam en zwarte materie. Deze voorstelling is niets minder dan een bevrijding.”

WINNAAR ACT AWARD
Het Wilminktheater
Uit het juryrapport: “De ACT Award 2023 wordt uitgereikt aan een theater dat zich bewust tot doel heeft gesteld om net-afgestudeerden in huis te halen en ze zo de mogelijkheid te bieden gebruik te maken van hun faciliteiten om zelf voorstellingen te maken. We hopen dat deze award als inspiratie mag dienen voor andere theaters. Om op een soortgelijke manier net-afgestudeerden met een maak-ambitie een podium te kunnen bieden.”

Gala van het Nederlands Theater
Op deze ‘Oscaravond’ van het Nederlands Toneel worden vele prijzen uitgereikt. Namens de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD) reikt de Nederlandse Toneeljury de Theo d’Or, Louis d’Or, Colombina, Arlecchino en Prosceniumprijs uit. Daarnaast reikt deze jury ook de Regieprijs uit aan een van de geselecteerde voorstellingen voor het Nederlands Theater Festival. Ook worden er namens de VSCD de Mime/Performance Prijs en Gouden Krekels uitgereikt. En namens Belangenvereniging voor Acteurs (ACT) wordt de ACT Award uitgereikt.

DE JURY’S
De Nederlandse Toneeljury 2022-2023 bestaat uit:
Abdelkader Benali (voorzitter), schrijver en theatermaker – Dianne Zuidema (vice-voorzitter), directeur Schouwburg Amstelveen – Marjorie Boston, programmeur De Schuur en directeur RIGHTABOUTNOW INC.- Tommie van Eck, directeur De Purmaryn – Rehana Ganga, programmamaker Het Nationale Theater – Bram Jacobs, programmeur Parktheater Eindhoven – Patricia Lim, kostuumontwerper – Marijke Schaap, stafdocent Master Creative Producing (AHK) – Han van Wieringen schrijver, vertaler, criticus.

De Jeugdtheaterjury 2022-2023 bestaat uit:
Daan Valkhof (voorzitter), jeugdtheaterprogrammeur Het Nationale Theater – Alex Mooren, programmeur Goudse Schouwburg – Marjet van Os, directeur Theater Cascade – Hans Smit, journalist – Fiona Kelatow, theatermaker en docent – Gabby Bakker, actrice – Gwen Sengers, jeugdprogrammeur Schouwburg Concertzaal Tilburg.

De Mime/Performancejury 2022-2023 bestaat uit:
Nicole van Vessum (voorzitter), directeur De Parade – Irene Pronk (vice-voorzitter), directeur Leidseschouwburg/Stadsgehoorzaal – Marijn van der Jagt, journalist en dramaturg – Marlies Heuer, actrice – Berith Danse, directeur Pleintheater – Wouter Bakker, programmeur Verkadefabriek – Judith Blankenberg, programmeur Grand Theatre Groningen.

VSCD
De Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties (VSCD) is de belangrijkste belangenbehartiger van theaters en concertgebouwen. Podiumkunstenaars dragen krachtig bij aan het kunstklimaat en zijn het kapitaal van theaters en concertgebouwen. Hun prestaties verdienen bijzondere aandacht en een groeiend publiek. Daarom reikt de VSCD elk jaar prijzen uit in verschillende genres voor de indrukwekkendste podiumprestaties.

Nederlands Theater Festival
Het Nederlands Theater Festival (NTF) is hét festival dat jaarlijks de feestelijke start van het nieuwe theaterseizoen markeert. Vanaf de eerste donderdag in september – elf dagen lang, dwars door de stad Amsterdam – toont NTF de mooiste, meest indrukwekkende voorstellingen van het afgelopen seizoen, gebaseerd op de keuzes van zeven onafhankelijke jury’s uit Nederland en Vlaanderen. Zo omarmt NTF vele genres en vormen van het theater: toneel, cabaret, jeugdtheater, mime, performance en meer. Traditiegetrouw opende het festival op 7 september met de Staat van het Theater, dit jaar uitgesproken door Eric de Vroedt. Op zondag 17 september vond als afsluiter van het festival het Gala van het Nederlandse Theater plaats.

De uitreiking van de VSCD-prijzen wordt mede mogelijk gemaakt door de Podium Cadeaukaart.

Lees alle volledige juryrapporten hier.
Juryrapport Toneelprijzen 2023 met winnaars
Juryrapport Mimeprijs2023 met winnaar
Juryrapport Krekels 2023 met winnaars

THE NEED FOR LEGACY PORTRET VAN FELIX DE ROOY TOEGEVOEGD AAN EREGALERIJ IN ITA

Zondagmiddag 10 september is het schilderij van Cliff San A Jong dat hij maakte van beeldend kunstenaar, acteur en film- en theaterregisseur Felix de Rooy onthuld in Internationaal Theater Amsterdam door de Amsterdamse wethouder van Kunst en Cultuur Touria Meliani.  

Kimberley Smit van The Need for Legacy en Clayde Menso directeur van ITA over Felix de Rooy:

Kimberley Smit, The Need for Legacy:
“Vandaag zullen wij in gezamenlijkheid een belangrijke legacy eren. Felix de Rooy is kunstenaar, en hiermee bedoel ik kunstenaar in verschillende bestaansvormen. Hij is een kunstenaar, een maker die de menselijke emotie, bepaald door culturele geschiedenissen visueel vertaalt in zijn werk. In theater, in film en in beeldende kunst. Zijn gerichtheid op het vatten van de menselijke emotie in verhaal, maakte de verschillende dragers van zijn kunst mogelijk en fluïde. Hiermee ziet The Need for Legacy dat Felix in zijn werk de Westerse fragmentatie van verschillende kunstvormen opheft. Het waren juist ook bipoc kunstenaars die dankzij enorm uithoudingsvermogen, als er deuren sloten nieuwe pistes vonden en zo de voorbode vormden van het huidige hybride kunstenaarschap. Felix staat daarmee als excellent voorbeeld voor een hele community, toen en nu.”

Clayde Menso, ITA:
“Felix de Rooy is een bijzondere maker, die velen binnen en buiten de cultuursector heeft bewogen. Hij laat zien dat stappen gezet moeten worden en dat we dit samen moeten doen. De grootste openbare en historische theatercollectie van Nederland, hier in deze schouwburg, wordt vandaag niet verrijkt, maar herijkt. We voegen geen verhaal toe, we maken ons verhaal een klein stukje meer zichtbaar en doen recht aan de theatergeschiedenis. En dat we dat mogen doen met een portret van beeldend kunstenaar Cliff San A Jong waarop de energieke maker Felix de Rooy te zien is voor ons publiek, maakt dat dit een feestelijk en belangrijk moment is.”

Het is het derde schilderij in de reeks op initiatief van The Need for Legacy, Internationaal Theater Amsterdam en het Nederlands Theater Festival in de eregalerij dat recht doet aan de Nederlandse theatergeschiedenis en bijdraagt aan een inclusievere canon van deze geschiedenis. In 2021 maakte Brian Elstak een schilderij van black theatre pionier Rufus Collins. Vorig jaar portretteerde Iris Kensmil het Doe-theater.

Dit jaar is gekozen voor een portret van multi-disciplinaire theatermaker Felix de Rooy. Felix is beeldend kunstenaar, acteur en film- en theaterregisseur uit Curaçao. In 1979 ontving De Rooy de Cola Debrotprijs, de hoogste culturele onderscheiding van de Antillen. Hij ontving Het Gouden Kalf en de speciale juryprijs op het Internationale Filmfestival van Amiens voor zijn film Ava & Gabriel (1990). In 2000 werd De Rooy benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. En in 2017 ontving hij de Black Achievement Award voor zijn gehele oeuvre.

In zijn werk heft hij de Westerse fragmentatie van verschillende kunstvormen op. Met de keus voor Felix wil The Need for Legacy een deel van de Nederlandse theatergeschiedenis laten zien, waar het streven naar een vrijelijk, inclusieve en fluïde benadering van theaterkunst voorop staat.

Het schilderij is gemaakt door Cliff San A Jong. Cliff studeerde in Paramaribo en Nederland. Zijn schilderkunst wordt gekenmerkt door een sterk magisch realisme. Behorend tot de Surinaamse School is werk van Cliff geëxposeerd en opgenomen in de collectie van het Stedelijk Museum.

 

Vanmiddag heeft regisseur en theatermaker Steef de Jong de Erik Vos Prijs 2023 ontvangen in Theater Bellevue tijdens het Nederlands Theater Festival. Steef is een maker/regisseur met een eigenzinnige signatuur op het gebied van acteren en net zozeer op het gebied van vormgeving; een bijzondere combinatie van talenten die zijn werk optilt naar een hoog niveau. 

In het decor van Steefs voorstelling ‘De Dappere Soldaat’  (Toneelschuur Producties) – geselecteerd door de Nederlandse Toneeljury voor de Officiële Juryselectie – ontving Steef de onderscheiding. Daarna gingen de twee theaterkunstenaars Erik Vos en Steef de Jong met elkaar in gesprek.

OVER DE ERIK VOS PRIJS
De Erik Vos Prijs is een tweejaarlijkse prijs voor regisseurs in het Nederlandse Theater. Eerdere winnaars waren onder anderen: Jan Hulst en Kasper Tarenskeen, Sarah Moeremans, Laura van Dolron en Floris van Delft. De huidige jury wordt gevormd door Nicky van Rossum (Theater Orpheus Apeldoorn), Joanne Mensert (De Nieuwe Vorst Tilburg), Anneke Jansen (Spot Groningen), Joost de Kleine (Het Nationale Theater, Den Haag) en Tom Helmer (Theater Bellevue, Amsterdam).

Quote uit het Juryrapport:
“In 2014 begon Steef de Jong aan zijn missie om Operette weer tot leven te brengen. In ‘Groots en meeslepend wil ik leven’ bekende hij het theaterpubliek zijn liefde voor de 19e eeuw, Keizerin Sisi en vooral Operette: ooit een afgezworen theatergenre in Nederland, daarna bijna vergeten. Steef keerde het tij met karton. Kartonnen kostuums, rekwisieten en panelen die als levensgrote, ingenieuze flapjesboeken en pop-up-decors van vorm en afbeelding konden veranderen. Zo omringde hij zich als eenling in de vlakke vloer-zaal toch met de charme van wisselende decors en machinerieën uit het 19e eeuwse theater.”

Het stipendium, met een geldbedrag van 10.000 euro, werd vandaag voor de zesde keer uitgereikt tijdens het Nederlands Theater Festival. Timothy Akinbile (Rotterdam, 30 jaar) is na een (inter)nationale danscarrière overgestapt naar de zakelijke kant van de kunstensector en heeft hierin de afgelopen jaren ervaring opgedaan bij o.a. PACT Utrecht en Het Huis Utrecht. Met het stipendium wil Timothy Akinbile zich verder ontwikkelen binnen de dans- en hiphopscène in zijn thuisstad Rotterdam.

De commissie (bestaande uit professionals binnen het culturele veld en de moeder van Anne) roemt de zorgvuldigheid waarmee Timothy Akinbile zijn carrièrepad uitstippelt en hele bewuste keuzes maakt om zich volledig te kunnen richten op zijn ontwikkeling als zakelijk leider.

Timothy Akinbile: “Als zakelijk leider binnen de hiphopscene wil ik me sterk maken voor de verdere professionalisering van de scene en de krachten van de individuele makers verbinden. Met het Anne Faber Stipendium ga ik mijn skills en netwerk verder ontwikkelen om dit mogelijk te maken.”

Over het Anne Faber Stipendium
Het Anne Faber stipendium is door familie en collega’s van Anne opgericht om haar ambitie als zakelijk leider door te geven aan jonge talenten in de sector. Het stipendium is sinds dit jaar ondergebracht in een zelfstandige stichting. Voor de toekenning van de beurs is de stichting afhankelijk van giften van particulieren, bedrijven en fondsen.

Vandaag is tijdens het Nederlands Theater Festival in Theater Bellevue de BNG Bank Theaterprijs 2023 uitgereikt aan Cherish Menzo. Zij ontving deze prijs ter waarde van 45.000 euro voor de voorstelling D̶A̶R̶K̶MATTER.

Cherish Menzo / Frascati Producties / GRIP i.s.m. De Coproducers | D̶A̶R̶K̶MATTER
De jury: “In de voorstelling D̶A̶R̶K̶MATTER identificeert Cherish Menzo de duisternis als driving force voor heling en transformatie. Twee personages verkennen de sci-fi-achtige duisternis die op het podium wordt gepresenteerd. In de verkenning wisselen momenten van sterk beeldend theater zich af met totale duisternis. Hoodies, laklaarzen met plateauzolen, zwarte verf en gouden grills lijken te worden geïntroduceerd als de space suits die ze tot hier gebracht hebben. Maar ze zijn veilig gearriveerd, dus de bescherming kan worden uitgetrokken. De chopped-&-screwed beats veranderen pessimistische rap-lyrics, die uit een andere realiteit afkomstig lijken, in een hypnotiserend mantra. Deze tools gebruiken de geweldige bewegers Cherish Menzo en Camilo Mejía Cortés om het publiek mee te nemen in hun donkere sprookjeswereld.”

BNG Bank Theaterprijs
Het BNG Cultuurfonds heeft de BNG Bank Theaterprijs in het leven geroepen ter stimulering van jong theatertalent tot 35 jaar. De winnaar ontvangt een geldprijs voor het hernemen van de winnende voorstelling langs Nederlandse theaters en/of investering in een nieuwe productie.

Het BNG Cultuurfonds kiest voor een actieve aanpak van het stimuleren van jong talent. De BNG Bank Theaterprijs wil graag fungeren als springplank voor de meest veelbelovende theatermakers die op deze manier binnen het Nederlands Theater Festival extra aandacht krijgen. Alle theatermakers tot 35 jaar die met een voorstelling op tournee zijn in Nederland kunnen bij verrassing voor de prijs worden genomineerd.

De andere genomineerden waren: Gavin-Viano (Frascati Producties) voor Bloodscent, Kim Karssen & Hendrik Kegels (BRONKS & Theater Artemis) voor NIETES, Merel Severs (Theater a/d Rijn (De Nieuwe Oost) voor Try Not To Know What You Know. Ada Ozdogan & Momo Samwel (Theater Rast) voor GRACE en Maxine Palit de Jongh, Nadia Amin en Zephyr Brüggen (Likeminds) voor VECHT.

De BNG Bank Theaterprijs jury 2023 bestaat uit:
Miel van Teijlingen (voorzitter), Leonie Clement, Carole van Ditzhuyzen, Mark Fischer, Lieke Hillebrand, Richard Kofi.

 

Regisseur, schrijver en artistiek leider van Het Nationale Theater Eric de Vroedt opende vanmiddag in De Kleine Komedie in Amsterdam het Nederlands Theater Festival met ‘de Staat van het Theater’.

De Vroedt: ‘We praten in deze sector veel te weinig over onze diepe liefde, over onze passie voor theater, over het intense geluk dat een belangrijke voorstelling ons kan schenken. En daarom wilde ik ’t hier doen.
Maar soms gebeurt er iets en dan wordt alles anders. Er was een liedje op een donderdagochtend. Een flits, een ontploffing in m’n hart, de neiging op straat te gaan dansen. Het begin van een inzicht – reeds verkruimeld….'”

Dit is de link naar de hele tekst van de Staat van het Theater
Kijk de livestream van de ‘Staat van het Theater’ terug via deze link

Over Eric de Vroedt
Eric de Vroedt is sinds 2018 artistiek leider van Het Nationale Theater. Zijn voorstellingen kenmerken zich door een scherp maatschappelijk engagement en een opgeschroefde, gestileerde speelstijl, afgewisseld met momenten van emotionele zelfreflectie. De brede maatschappelijke betrokkenheid van Eric de Vroedt is in al zijn werk terug te vinden. Hij bespreekt de kloof tussen centrum en periferie, rijk versus arm, randstad versus provincie en kil professionalisme versus hartverwarmend amateurisme. Ook houdt hij zijn persoonlijke familiegeschiedenis tegen het licht en onderzoekt hoe het koloniale systeem in Nederlands-Indië sporen achterlaat in een mensenleven.

Eric de Vroedt maakte bij Het Nationale Theater o.a. Race (2016), The Nation (2017), De wereld volgens John (2019), De eeuw van mijn moeder (2021), Leedvermaak-trilogie (2022) en Laagland (2023). Op dit moment maakt hij i.s.m. Saman Amini Disgraced. Voorjaar ’24 volgt zijn nieuwste stuk, Brown Sugar Baby.

Live muziek: Nusantara Beat

De Proscenium-achter-de-schermen-prijs 2023 voor de persoon/instantie/groep die een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan regie, decor, kostumering, dramaturgie, muzikale ondersteuning (et cetera) van een toneelproductie of een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van de podiumkunsten in het algemeen gaat naar:

De Nieuwe Toneelbibliotheek

Lange tijd is de Nederlandse theatertekst en de toneelschrijver relatief onzichtbaar geweest in het Nederlandse theaterlandschap. Zowel in het maakproces, als in de presentatie van voorstellingen moest de toneelschrijver vaak zoeken naar diens rol. Gelukkig is hier de laatste jaren beweging in gekomen. Een steeds grotere pluriformiteit van stemmen en taalritmes is op de podia te zien en de waardering van taalkunst -in alle mogelijke vormen – is groeiende.

De Nieuwe Toneelbibliotheek werd in 2019 opgericht om het bronmateriaal van deze (Nederlandse en Vlaamse) toneelschrijvers centraal te stellen. Begonnen vanuit een noodzaak bouwen ze gestaag aan een robuust archief van theaterteksten. Met de uitgaves die zij jaarlijks ontwikkelen dragen ze bij aan het ondersteunen van de toneelschrijver in het nu en aan de verspreiding van hedendaagse teksten in de toekomst.

De Nieuwe Toneelbibliotheek maakt een indrukwekkende lijst van theaterteksten en schrijvers toegankelijk. Zij beschouwen de tekst niet als ‘halfproduct’– de tekst is pas ‘af’ als deze op het podium te zien is, maar als een kunstwerk op zichzelf. Beschikbaar voor eenieder die er nieuwsgierig naar is. Hun archief is een viering van actuele verhalen en van alle stijlen, conflicten, plotwendingen en personages die deze verhalen in zich dragen. Een archief dat onmisbaar is in het Nederlandse theaterlandschap en waarmee ook de Nieuwe Toneelbibliotheek zichzelf onmisbaar heeft gemaakt.

Met groot plezier kent de Nederlandse Toneeljury de Proscenium-achter-de-schermen-prijs 2023 aan toe aan De Nieuwe Toneelbibliotheek.

De Nederlandse Toneeljury 2023 bestaat uit: Abdelkader Benali (voorzitter), schrijver en theatermaker | Marjorie Boston, programmeur De Schuur en directeur RIGHTABOUTNOW INC.| Tommie van Eck, directeur De Purmaryn | Rehana Ganga, programmamaker Het Nationale Theater |  Bram Jacobs, programmeur Parktheater Eindhoven |Patricia Lim, kostuumontwerper | Marijke Schaap, stafdocent Master Creative Producing (AHK) | Han van Wieringen, schrijver, vertaler en criticus | Dianne Zuidema (vice-voorzitter), directeur Schouwburg Amstelveen.

De uitreiking van de VSCD Toneelprijzen vindt plaats tijdens de feestelijke afsluiter van het Nederlands Theater Festival: het Gala van het Nederlands Theater in Internationaal Theater Amsterdam op zondag 17 september 2023

De uitreiking van de VSCD-prijzen wordt mogelijk gemaakt door de Podium Cadeaukaart.

Luister naar de driedelige podcast!

Het TheaterFestival Vlaanderen (HTF), het Nederlands Theater Festival (NTF) en Battersea Arts Centre (BAC, Londen) zijn een samenwerking gestart een samenwerking rondom een internationaal residentieprogramma op drie festivals in de nazomer. Tijdens de Horizon Showcase op het Edinburgh Festival (23-26 aug.), NTF (8,9,10 sept) en HTF (11-13 sept) is een groep van zes theatermakers samengekomen. Als guests in residence bezoeken en bespreken ze voorstellingen, ontmoeten ze andere professionals, voeren ze discussies over hun (internationale) werkpraktijk en delen ze hun bevindingen.

Negen dagen trekken deze zes makers – twee uit elk land – met elkaar op om de festivals vanuit hun persoonlijk perspectief te bekijken, de stand van de podiumkunsten (waarden, thema’s, werksituaties) in elk land op te maken, en indrukken met elkaar uit te wisselen. Ze praten over artistieke en maatschappelijke thema’s over de landsgrenzen heen en worden uitgenodigd om de werking van de drie festivals en hun makerschap (o.a. schrijven, regisseren en optreden) te bevragen. Daarnaast krijgen ze de gelegenheid om hun netwerk en kijk op hun artistieke praktijk te verbreden. Een van de belangrijkste vragen daarbij zal zijn: wat is de rol van jouw kunstpraktijk in een steeds verder gepolariseerde wereld?

Lisanne Kniese en Anahita Shamsavari reisden mee met de kunstenaars en maakten deze driedelige podcast met hen.

Aflevering 1: Algemene introductie van de deelnemende theatermakers.

Aflevering 2: Doelgroepen, wat maakt een voorstelling en een repetitieproces toegankelijk, over trigger warnings en content notes.

• • Meysam Kisomi is een acteur en theatermaker uit Teheran, Iran.
  • Krishna Istha is een in Londen gevestigde performancekunstenaar, theatermaker, komiek en scenarioschrijver.
  • Mira Bryssinck studeerde in 2016 af aan het KASK in Gent.

Aflevering 3: Aan bod komen o.a. de volgende onderwerpen: ’toegankelijkheids-riders”. Hoe toegankelijk was deze residentie zelf? Hoe staat het met de verantwoordelijkheid van grote instituten ten opzichte van individuele kunstenaars? En de radicaliteit van ‘nee’ zeggen, met:

• • • Jennifer Jackson is een Latin Anglo-Boliviaanse theatermaker, bewegingsregisseur/choreograaf en performer.
    • Toni Blackwell studeerde in 2021 af bij Theater in Educatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.
    • Joshua Serafin is een multidisciplinaire kunstenaar die dans, performance, beeldende kunst en choreografie combineert.

Maak kennis met de kunstenaars

Jennifer Jackson is een Latinx Anglo-Boliviaanse theatermaker, bewegingsregisseur/choreograaf en performer. Haar werk onderzoekt hoe vrouwen en meisjes hun lichaam gebruiken en gaat over de complexiteit van het leven tussen verschillende culturen. Ze werkt op het grensvlak van theater, dans, live kunst en de spanning van een sportspektakel. Haar veelgeprezen werk ENDURANCE stond op de shortlist van het prestigieuze Theatertreffen Stueckmarkt van de Berliner Festpiele 2022. Momenteel is ze een Barbican Centre Open Lab Artist, waar ze een nieuw werk ontwikkelt, WRESTLELADSWRESTLE, gebaseerd op haar tienercarrière als Brits kampioen judo.

Krishna Istha is een in Londen gevestigde performancekunstenaar, theatermaker, komiek en scenarioschrijver. Hen maakt sociaal bewuste over taboe of ondervertegenwoordigde ervaringen van gender, ras en seksuele politiek. Momenteel schrijft hen aan Sex Education Netflix (seizoen 4). Meer recent was hen een Barbican Centre Open Lab kunstenaar (2021-22) en een Arts Admin Bursary Artist (2020-21). Hen was een van de twee shortlist schrijvers voor de SKY Arts & Royal Society of Literature Writers Awards voor screenwriting (2022), en werd Runner-Up op Screenshot (2021) – een wedstrijd voor komedie schrijver-performers gehost door Sister Pictures en South of the River Pictures.

Toni Blackwell studeerde in 2021 af bij Theater in Educatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Haar werk is provocerend, educatief en gaat over maatschappelijke thema’s die haar persoonlijk raken. Toni geeft op verschillende plaatsen les en was assistent-regisseur bij het veelgeprezen toneelstuk The Story of Travis. In 2022 is Toni onderscheiden met “De Troffel”, de jaarlijkse aanmoedigingsprijs van The Dutch Festival Cement.

Meysam Kisomi  is een acteur en theatermaker uit Teheran, Iran. Hij begon op 15-jarige leeftijd met acteren in Iran, zowel in het theater als in korte films. Hij woont momenteel in Amsterdam. Zijn migratie heeft hem een uniek perspectief gegeven op de grote verschillen die er soms tussen culturen kunnen zijn. Zijn vermogen om over deze kwesties te praten heeft zijn werk als verhalenverteller aangewakkerd. Sindsdien is hij ook begonnen met theater maken en heeft hij opgetreden op het Internationaal Verhalenfestival Amsterdam, het Amsterdam Fringe Festival en het Oerol Festival.

Mira Bryssinck studeerde in 2016 af aan het KASK in Gent. Ze maakte een eerste theatervoorstelling UTOPIA die onder andere speelde in Theater Aan Zee en in Frascati in Amsterdam. In 2018 maakte ze LETTER, een voorstelling voor HETGEVOLG in Turnhout. Haar eerste solovoorstelling Glory Box maakte ze in 2019 onder compagnie cecilia. Mira speelde de hoofdrol in de veelbesproken televisieserie Tytgat Chocolat, die in Cannes de Prix Europa en de Diversity Award won. Daarnaast was Mira eerste laureaat voor de Karen Vernimmen Prijs (2019) en de Vocatio Beurs (2020).. Mira maakt deel uit van het collectief Par Hasard, dat ze mede oprichtte en momenteel werkt ze binnen Par Hasard aan het gloednieuwe project Malinconinco.

Joshua Serafin is een multidisciplinaire kunstenaar die dans, performance, beeldende kunst en choreografie combineert. Hen is geboren in de Filippijnen en woont momenteel in Brussel. Hen werk gaat over vragen over identiteit, transmigratie, queer politiek en representatie, staten van zijn en manieren om het lichaam te bewonen. Hen kosmologie van werken creëert nieuwe vormen van rituelen en belichaming, gebaseerd op queer ecologieën. Of hen nu optreedt op het podium, in het museum of via video en fotografie, Serafins artistieke proces is een intens sociologisch exorcisme van de Filippijnse identiteit met hybriditeit van de westerse ideologieën.

International Exchange Programme wordt georganiseerd door NTF, Het TheaterFestival (Vlaanderen) en Battersea Arts Centre (Londen), met o.m. ondersteuning van het Fonds Podiumkunsten.

Wij zijn blij om mee te delen dat presentator Cornald Maas in een nieuw televisie programma ‘Theater Maas’ de genomineerden voor de VSCD Toneelprijzen zal verrassen. Ook interviewt hij Abdelkader Benali, de juryvoorzitter van het festival. AVROTROS gaat met dit programma een samenwerking aan met het Nederlands Theater Festival.

Cornald Maas verheugt zich: “Ik ben ontzettend blij dat we dit belangrijkste festival voor de podiumkunsten naar tv kunnen brengen. Een theaterfestival is als een etalage. Een uitgelezen kans om te laten zien wat Nederland op het gebied van podiumkunsten in huis heeft.”  

Theater Maas wordt op 31 mei om 19:55 uur uitgezonden op NPO2. Ook het Gala van het Nederlands Theater waar de Toneelprijzen worden uitgereikt is te zien bij AVROTROS op 18 september.

Lees hier meer informatie over Theater Maas

Tijdens NTF PRO 2022 dagen trapten we af met ‘Grensgebieden’. Dat krijgt nu een vervolg als NTF PRO Grensverleggend. 

Klopt het beeld wel dat innovatie in de randstad begint? Hoe voorkomen we blinde vlekken in het cultuurbeleid? Wat weten we nu echt van lokale kennis en praktijken? Zit de vernieuwing niet juist in de letterlijke en figuurlijke grensgebieden van ons theaterlandschap?

De komende jaren verlegt het Nederlands Theater Festival het perspectief. Binnenkort presenteren gloednieuwe Innovatie Hubs in Groningen, Zeeland en Limburg hun unieke perspectieven. Tijdens drie inspiratievolle focusdagen delen zij hun baanbrekende invalshoeken met theaterprofessionals uit heel Nederland.

Ontdek hoe grensgebieden een matchmaker zijn voor grensoverschrijdende vraagstukken. Ga mee op letterlijke ontdekkingstocht in de steden Groningen, Middelburg en Heerlen. Ontmoet makers die de kracht van splendid isolation ervaren en de ruimte krijgen voor diepgravend artistiek onderzoek. Ervaar hoe plaatselijke organisaties op hyperlokaal niveau samenwerken. Verruim je blik door initiatieven die niet over maar met bewoners programma’s uitwerken. Dat en nog veel meer staat je te wachten tijdens de focusdagen.

Welkom bij NTF PRO GRENSVERLEGGEND – Innovatie Hubs in het land
Powered by SPOT Groningen, Theaterproductiehuis Zeeland, Parkstad Limburg Theaters & Cultura Nova en het Nederlands Theater Festival.

Check deze link voor meer informatie.

De BNG Bank Theaterjury maakt vandaag de eerste nominaties voor de BNG Bank Theaterprijs over het seizoen 2022-2023 bekend. In de loop van dit voorjaar worden meer nominaties bekendgemaakt.

De eerste twee genomineerden zijn:
Ada Ozdogan, Momo Samwel / Theater Rast | GRACE
Maxine Palit de Jongh, Nadia Amin, Zephyr Brüggen / Likeminds | VECHT

De BNG Bank Theaterprijs 2023 gaat naar de beste voorstelling van seizoen 2022/2023. De winnaar ontvangt een bedrag van 45.000 euro als bijdrage aan een nieuwe voorstelling of de herneming van de winnende voorstelling. De prijs wordt uitgereikt op de BNG Bank Theater Middag op vrijdag 8 september aanstaande tijdens het Nederlands Theater Festival 2023 in Theater Bellevue te Amsterdam. Hier presenteren de makers zichzelf en hun werk aan de sector en wordt de BNG Bank Theaterprijs 2023 uitgereikt aan de winnaar door een vertegenwoordiger van het BNG Cultuurfonds.

Juryrapporten van de nominaties over seizoen 2022-2023:
Ada Ozdogan, Momo Samwel / Theater RAST | GRACE
Uit het juryrapport: “De voorstelling Grace voelt als een opgepompte roadmovie met verhoogde hartslag. Vettig maar prettig. Grotesk, karikaturaal, vol humor en overlopend van film-, muziek- en theaterreferenties. Te midden van het verbale geweld en de indrukwekkende beelden, hebben Ada Ozdogan en co-auteur Momo Samwel in Grace een narratief weten te vlechten waarin het verstikkende leven op de plantage een sublieme liefde kapot maakt. De voorstelling is gul in spel en de veelheid aan vorm en ideeën. Grace is een gedenkwaardige western over loyaliteit, eenzaamheid en je dromen levend houden.”

Maxine Palit de Jongh, Nadia Amin, Zephyr Brüggen / Likeminds | VECHT
Uit het juryrapport: “In een minutieuze tekst, geen woord te veel, vertelt schrijver Maxine Palit de Jongh hoe de toeslagenaffaire er achter de voordeur uitziet bij een alleenstaande moeder. Een hoopvolle toekomst voor haar en haar kinderen brokkelt af en het personage glijdt langzaamaan in een meer beklemmende situatie waarin haar wanhoop groter en groter wordt. Regisseur Zephyr Bruggen giet het geheel, samen met acteur en medemaker Nadia Amin, in een eveneens sobere vorm die de aandacht van het verhaal versterkt, accentueert, nuanceert waar nodig, maar nooit sentimenteel of sensationeel maakt. Als makersteam zijn ze erin geslaagd om de toeslagenaffaire los te trekken van cijfers en nieuws. De voorstelling maakt invoelbaar wat de toeslagaffaire voor impact heeft op een gezin en mensenlevens. Een grote prestatie.”

De BNG Bank Theaterprijs jury 2023 bestaat uit:
Miel van Teijlingen (voorzitter), Leonie Clement, Carole van Ditshuyzen, Mark Fischer, Lieke Hillebrand, Richard Kofi, Jolie Vreeburg.

BNG Bank Theaterprijs
De BNG Bank Theaterprijs is in het leven geroepen ter stimulering van jong theatertalent tot 35 jaar, en is met een bedrag van 45.000 euro de grootste theaterprijs van Nederland. De winnaar kan met het bedrag de winnende voorstelling hernemen voor een tournee langs Nederlandse theaters en/of het investeren in een nieuwe productie.

Het BNG Cultuurfonds kiest voor een actieve aanpak van het stimuleren van jong talent. De BNG Bank Theaterprijs wil graag fungeren als springplank voor de meest veelbelovende theatermakers die op deze manier binnen het Nederlands Theater Festival extra aandacht krijgen. Alle theatermakers tot 35 jaar die met een voorstelling op tournee zijn in Nederland kunnen bij verrassing voor de prijs worden genomineerd.

Voorgaande winnaars van de BNG Bank Theaterprijs zijn:
Performance Collectief Rotor (2022), Nastaran Razawi Khorasani (2021), Marte Boneschansker, Sonja van Ojen & Hendrik Kegels en Nastaran Razawi Khorasani (2020), Karlijn Kistemaker (2019), Eline Arbo (2018), Nineties Productions (2017), Eva Line de Boer (2016), BOG. (2015), Schwalbe (2014), Sadettin Kırmızıyüz (2013), Joeri Dubbe (2012), Ilay den Boer (2011), Sanja Mitrović (2010), Leen Braspenning (2009), Daniëlle van de Ven en Joëlke Sanderse (2008), Laura van Dolron (2007) en Keren Levi (2006).

Foto Vecht: Jean van Lingen
Foto Grace:  Geert Snoeijer

[English version below]

Welkom bij de podcastserie die hoort bij de nieuwe Internationale Festival Residentie, een samenwerking tussen Het TheaterFestival (Vlaanderen), het Battersea Arts Centre in Londen en het Nederlands Theater Festival. 

Na de introductie (aflevering 0) komen aan het woord:
– aflevering 1: Mark Maughan (UK), Maria Magdalena Kozlowska (NL) en Prisca Agnes Nishimwe (BE)
– aflevering 2: Musia Mwankumi (BE), Hester Stefan Chillingworth (UK) en Mathieu Wijdeven (NL)

Deze internationale residentie vond plaats gedurende negen dagen op drie festivals, met zes makers uit drie landen. Ze werden uitgenodigd om de festivals vanuit hun persoonlijke perspectief te bekijken. Daarnaast deelden zij hun persoonlijke visie op de stand van de podiumkunsten in elk van de drie landen.

Tijdens de Horizon Showcase van Edinburgh Festival (eind augustus), het Nederlands Theater Festival (begin september) en Het TheaterFestival in Vlaanderen (half september) hebben deze makers voorstellingen bezocht en besproken, andere professionals ontmoet, en werkpraktijken / thema’s uitgewisseld.

In deze podcastserie delen zij hun bevindingen met de luisteraar. Deze podcast is gemaakt door Debbie Oskam en Lisanne Kniese (met ondersteuning van Luc de Groen). Voertaal is Engels.

Wie is wie?
De deelnemers van deze eerste editie van de International Festival Residency:

Nederland

Mathieu Wijdeven (he/him)
Mathieu Wijdeven (Tilburg, 1991) studeerde in 2014 af als theatermaker aan de Toneelacademie Maastricht. Zijn werk volgt zijn fascinatie voor de symbiotische relatie die mensen aangaan met objecten. Door middel van abstracte sculpturen nodigt hij het publiek uit om na te denken over persoonlijke en existentiële thema’s. Na uitgebreid onderzoek naar het leven van zijn betovergrootvader, die een dichter en veelzijdig kunstenaar bleek te zijn, brengt Mathieu hulde aan zijn voorvader. G.G.T. Rustwijk (1862 – 1914) die leefde in Suriname in de periode net na de afschaffing van de slavernij. Hoe meer Mathieu over hem te weten kwam, hoe meer hij zich met hem verbonden voelde. Toen Mathieu Rustwijks toneelstuk Het waarom beantwoord tegenkwam, besloot hij de maatschappijkritische one man show weer op de planken te zetten.
Zijn voorstelling Het waarom beantwoord werd genomineerd door de BNG Bank Theaterprijs voor makers onder de 35 en daarmee ook onderdeel van het Nederlands Theater Festival 2022. De tekst heeft de Toneelschrijfprijs 2022 gewonnen.

Maria Magdalena Kozłowska (she/her)
Maria Magdalena Kozłowska (Zielona Góra, PL, 1986) studeerde filosofie in Warschau. Ze begon haar artistieke carrière in Polen, waar ze 12 jaar werkte. Ze studeerde in 2020 af aan DAS Theater aan de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam. Haar werk werd en wordt getoond op verschillende Europese podia en kunstinstellingen, waaronder KW Institute of Contemporary Art (Berlijn), Museum of Modern Art (Warschau), de Biënnale van Venetië, Come Together (Amsterdam), Belluard Bollwerk Festival (Freiburg), Gessnerallee (Zürich) en de European Cultural Foundation Princess Margriet Award for Culture (Amsterdam). Een overzicht van haar videowerk was te zien op het International Film Festival New Horizons in Wroclaw. In haar werk uit maatschappijkritiek zich in de vorm van ironie: een plagend maar ook verheven opera-achtig Gesamtkunstwerk. Maria woont en werkt momenteel in Nederland. Ze is sinds 2021 verbonden aan Frascati Producties waarbij haar productie COMMUNE onlangs in première is gegaan.

Verenigd Koninkrijk

Mark Maughan (he/him)
Mark Maughan is een prijswinnende theatermaker, regisseur, vertaler en dramaturg. Mark omschrijft zich als queer, afkomstig uit de lagere sociaal-economisch klasse in het noordoosten van Engeland. Hij maakt veelgeprezen hedendaags werk dat internationaal heeft getoerd, waarbij hij vaak mensen met een gemarginaliseerde ervaring van de wereld een podium geeft. Zijn werk is gedurfd, compromisloos en zacht radicaal, en reageert op degenen die direct betrokken zijn bij het proces en de vorm ervan. Meer recentelijk heeft zijn praktijk zich gericht op samenwerkingsprojecten met specifieke gemeenschappen die hij over langere perioden heeft opgebouwd. Hij is ook vertaler van Franse en Spaanse teksten en lid van de Cross Channel Theatre Group (French Institute, Londen). Recente credits zijn:  The Dan Daw Show (Sadler’s Wells en UK/internationale tour), The Claim (Shoreditch Town Hall, UK/internationale tour), Vader En Moedertje [Mothers and Fathers] (Grand Theatre Groningen, Theater Bellevue) als dramaturg, The Peoples’ Assembly (Trigger Stuff, Plymouth), Curious Wildflowers (Curious Arts-festivals) en Fister Act (voor Fatt Projects).

Hester Stefan Chillingworth (they/them)
Hester Stefan Chillingworth is een experimentele performancemaker en regisseur en maakt speels subversief en interventionistisch werk dat zich op het kruispunt van live art, theater, beeldende kunst, tekst en film bevindt. Hen maakt momenteel The Extinction Trilogy, een drieluik van performances rondom uitgewiste lichamen en slow watching. Hester is momenteel een Jerwood New Playwright in The Royal Court Theatre, waar hun live gestreamde installatie Caretaker gedurende 6 maanden liep tijdens de eerste Britse lockdown. Hester is een Fellow van het Birkbeck Centre for Contemporary Theatre en Associate Artist aan Cambridge Junction. Hen was artistiek directeur van het experimentele performancebedrijf GETINTHEBACKOFTHEVAN van 2008-18 en Industry Drama Fellow aan de University of Hull van 2020-21. Hester was Thinker-in-Residence bij The Live Art Development Agency van 2015-17, en hen werkt al lange tijd samen met het wereldberoemde experimentele performancegezelschap Forced Entertainment.

België

Musia Mwankumi (she/they)
Musia Mwankumi is masterstudent drama aan KASK Gent. Ze liep stage bij de Shell Case van Rebekka De Wit en Anoek Nuyens, waarvoor ze werd genomineerd voor de Colombina VSCD Theaterprijs. Nu speelt Musia in The Waves van Khadija El Kharraz Alami. In hun werk probeert Musia als zwarte, queer persoon een nieuwe en bredere focus.

Prisca Agnes Nishimwe (us/me)
Als zangeres, performer en schrijver beweegt Prisca – Agnes Nishimwe (°1991) zich door woord en geluid, met een enorme fascinatie voor de impact van het performatieve, de ongrijpbaarheid van geluid en wat of wie iemand tot kunstenaar maakt. Waar emotie, intuïtie en instinct centraal staan, schakelt ze, gedreven door filosofische vragen, tussen schoonheid en tragedie in een avant-garde universum.

[English]

Welcome to the introductory podcast, which accompanies the new International Residency Program, which is a collaboration between the Theater Festival of Flanders, the Dutch Theater Festival, and the Battersea Arts Center in London. The residency took place over the course of three festivals in the late summer of 2022.

The Theater Festival of Flanders, the Dutch Theater Festival and the Battersea Arts Center in London felt that it was important to stimulate an international exchange of views. To this end, they have created this new international residency program.

The international residency took place over the course of nine days, and six makers, two from each of the organizers countries, were invited to get together to look at the festivals from their personal perspectives, to take stock of the state of the performing arts in each of the countries that they visited and share their findings with one another. This podcast is made by Debbie Oskam and Lisanne Kniese (with the support of Luc de Groen).

In the podcast you will hear (see above):
episode 0: introduction
episode 1: Mark Maughan (UK), Maria Magdalena Kozlowska (NL) and Prisca Agnes Nishimwe (BE)
episode 2: Musia Mwankumi (BE), Hester Stefan Chillingworth (UK) and Mathieu Wijdeven (NL)

Who is who?
The participants of this first edition of the International Festival Residency:

The Netherlands

Mathieu Wijdeven (he/him)
Mathieu Wijdeven (Tilburg, 1991) graduated in 2014 as a theatrical performer at the Maastricht Theater Academy. His work follows his fascination for the symbiotic relationship that people enter into with objects. Through abstract sculptures, he invites the audience to reflect on personal and existential themes. After extensive research into the life of his great-great grandfather, who turned out to be a poet and versatile artist, Mathieu pays tribute to his ancestor. G.G.T. Rustwijk (1862 – 1914) who lived in Suriname in the period just after the abolition of slavery. The more Mathieu learned about him, the more he felt connected to him. When Mathieu came across Rustwijk’s play “Het waarom beantwoord”, he decided to put the socially critical one-man show on stage again.

His performance “Het waarom beantwoord” was nominated by the Dutch BNG Bank Theatre Prize for makers under 35 and therefore also part of the Dutch Theatre Festival 2022. The text has won the Dutch ‘Toneelschrijfprijs’ (Playwright Award) 2022.

Maria Magdalena Kozłowska (she/her)
Maria Magdalena Kozłowska (Zielona Góra, PL, 1986) studied philosophy in Warsaw. She began her artistic career in Poland, where she worked for 12 years. She graduated in 2020 from DAS Theatre at the Amsterdam Academy of Theatre and Dance. Her work was and is shown at various European venues and art institutions, including KW Institute of Contemporary Art (Berlin), Museum of Modern Art (Warsaw), the Venice Biennale, Come Together (Amsterdam), Belluard Bollwerk Festival (Frijburg), Gessnerallee (Zurich) and the European Cultural Foundation Princess Margriet Award for Culture (Amsterdam). An overview of her video work was shown at the International Film Festival New Horizons in Wroclaw. In her work you can observe social critique taking form of irony, teasing, but also elevated, operatic Gesamtkunstwerk. Maria currently lives and works in The Netherlands. has been associated with Frascati Productions since 2021 and her first production COMMUNE has premiered.

United Kingdom

Mark Maughan (he/him)
Mark Maughan is an award-winning theatre maker, director, translator and dramaturg.  Mark is as a queer, lower socioeconomic person from the North East of England. He makes critically acclaimed contemporary work that has toured internationally, often platforming those with a marginalised experience of the world. It is bold, uncompromising and quietly radical, responding to those directly involved in its process and form. More recently his practice has focused on collaborative projects with specific communities, building them over extended time periods.  He is also a translator of French and Spanish texts and a member of the Cross Channel Theatre Group (French Institute, London).

Recent credits include: The Dan Daw Show (Sadler’s Wells and UK/international tour), The Claim (Shoreditch Town Hall, UK/international tour), Vader En Moedertje [Mothers and Fathers] (Grand Theatre Groningen, Theatre Bellevue) as dramaturg, The Peoples’ Assembly (Trigger Stuff, Plymouth), Curious Wildflowers (Curious Arts festivals) and Fister Act (for Fatt Projects).

Hester Stefan Chillingworth (they/them)
Hester Stefan Chillingworth is an experimental performance maker and director, making playfully subversive and interventionist work which sits at the crossroads of live art, theatre, visual art, text and film. They are currently making The Extinction Trilogy, a triptych of shows for obliterated bodies and slow watching. Hester is a Jerwood New Playwright at The Royal Court Theatre, where they are currently under commission and where their live-streamed installation Caretaker ran for 6 months over the first UK lockdown. Hester is a Fellow of the Birkbeck Centre for Contemporary Theatre and Associate Artist at Cambridge Junction. They were Artistic Director of experimental performance company GETINTHEBACKOFTHEVAN from 2008-18, and Industry Drama Fellow at the University of Hull from 2020-21. They were Thinker-in-Residence at The Live Art Development Agency from 2015-17, and they are a long-term collaborator with world-renowned experimental performance company Forced Entertainment.

Belgium
Musia Mwankumi (she/they)
Musia Mwankumi (22, she/they) is a master student in drama at KASK Ghent. She did her internship at the Shell Case of Rebekka De Wit and Anoek Nuyens, for which she was nominated for the Colombina VSCD Theater Prize. Now Musia plays in The Waves of Khadija El Kharraz Alami. In their work, Musia as a black, queer person tries to propose a new and broader focus.

Prisca Agnes Nishimwe (us/me)
As a singer, performer and writer, Prisca – Agnes Nishimwe (°1991) moves through word and sound, with an enormous fascination for the impact of the performative, the intangibility of sound and what or who makes someone an artist. Where emotion, intuition and instinct are central, she shifts, driven by philosophical questions between beauty and tragedy in a vanguard universe.

ABDELKADER BENALI NIEUWE VOORZITTER NEDERLANDSE TONEELJURY

Het Nederlands Theater Festival en de VSCD (Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties) stellen de nieuwe voorzitter van de Nederlandse Toneeljury aan u voor: schrijver en theatermaker Abdelkader Benali. Hij neemt het stokje over van Hadassah de Boer, die van 2018 tot 2022 voorzitter is geweest.

 Tobias Kokkelmans (directeur/bestuurder het Nederlands Theater Festival) over het aantreden van Benali als juryvoorzitter:
“We zijn trots dat met Abdelkader Benali opnieuw een toonaangevende auteur aan het roer van de Nederlandse Toneeljury komt te staan. Naast zijn grote literaire verdiensten en betrokkenheid bij allerlei maatschappelijke kwesties, koestert hij bovendien – als toneelschrijver en verteller – een speciale liefde voor toneel en theater. Onze inmiddels intersectioneel diverse Toneeljury heeft veel baat bij een voorzitter, die dit spannende proces in goede banen leidt: een rol die Benali graag op zich wil nemen.”

Abdelkader Benali over zijn nieuwe functie als juryvoorzitter:
“Ik heb zin om over theater anno nu te praten. Te praten over oudgedienden, verse aanwas, over radicale ontregeling en vitale doemdenkerij; ik heb zin om het gesprek aan te gaan over theater anno nu, het ecolinepatroon dat het maakt in kaart te brengen, met liefde voor klassiek repertoire, met brandende nieuwsgierigheid naar de rafelranden, met hartstocht voor het experimentele theater. Ik heb zin in theater vandaag.”

De Nederlandse Toneeljury kiest jaarlijks de ‘officiële juryselectie’ en die producties zijn te zien tijdens het Nederlands Theater Festival van 7 t/m 17 september 2023. Deze jury bepaalt ook wie de VSCD Toneelprijzen ontvangen. De uitreiking vindt plaats tijdens de feestelijke afsluiter van het Nederlands Theater Festival: het Gala van het Nederlands Theater, aankomende editie op zondag 17 september 2023.

Naast het vertrek van Hadassah de Boer nemen ook Christiaan Mooij en Sander Janssens afscheid, vanwege het verlopen van hun termijn en Fabian Pikula omdat hij hoofd Schuur producties is geworden. Twee nieuwe leden die per seizoen 22-23 aantreden zijn: toneelschrijver, vertaler en recensent Han van Wieringen en Tommie van Eck, directeur van Theater De Purmaryn.

De Nederlandse Toneeljury is dan weer bijna compleet en bestaat verder uit: Abdelkader Benali (voorzitter), schrijver en theatermaker | Marjorie Boston, programmeur De Schuur en directeur RIGHTABOUTNOW INC.| Rehana Ganga, programmamaker Het Nationale Theater | Marijke Schaap, stafdocent Master Creative Producing (AHK) | Bram Jacobs, programmeur Partktheater Eindhoven | Dianne Zuidema, Directeur Schouwburg Amstelveen.

 

 

Choreograaf, theatermaker en artistiek directeur van Theater Rotterdam Alida Dors draagt dit jaar de Staat van de Nederlandse Dans (30 september, tijdens de Nederlandse Dansdagen) voor. Eerder deze maand droeg Alida Dors ook de Staat van het Nederlandse Theater voor. Zij is de eerste persoon in de geschiedenis die beide Staten op zich neemt en brengt daarmee de twee kunstdisciplines theater en dans dichter bij elkaar.

Alida Dors: “Ik wens ons een cultuur toe waarin we vieren op wier schouders we staan, maar ook niet bang zijn om te groeien”

De Nederlandse Dansdagen
De Nederlandse Dansdagen is een festival waar je vanaf 30 september t/m 6 oktober kunt genieten van de diversiteit van de Nederlandse dans. Tijdens het festival wordt een reeks aan dansvoorstellingen en het beste van de Nederlandse dans getoond: van ‘klassiek’ tot ‘hiphop’ van ‘avant garde’ tot ‘moderne dans’. Deze diverse dansvoorstellingen kun je bijwonen op bijzondere locaties zoals in Maastricht, maar ook online en op tv.

De Nederlandse Dansdagen opent ieder jaar met de Staat van de Nederlandse Dans, waarin prominenten uit het culturele veld hun kijk op het Nederlandse dansklimaat delen. De Staat van de Nederlandse Dans wordt online gepubliceerd op vrijdag 30 september om 11:00u. Aanmelden voor het (gratis) online programma kan hier: https://www.nederlandsedansdagen.nl/home/online-programma

Over Alida Dors
Alida Dors is één van de pioniers van de hiphop-dans in Nederland. Door te werken op het snijvlak van tekst, dans, performance en muziek, heeft ze als theatermaker en choreograaf (inter)nationaal een goede reputatie en een stevig netwerk opgebouwd. Met haar werk creëert Alida avontuurlijke interdisciplinaire dance-chronicles met invloeden uit hiphop en moderne dans – sociaal en politiek bewust, urgent en relevant. Alida bevraagt de norm in de gevestigde theater- en danswereld. Als maker en als artistiek directeur van Theater Rotterdam streeft ze naar meerstemmigheid, en werkt ze actief aan het afbreken van de schotten tussen publieken, makers en disciplines.

 

Met hun toneeltekst Het waarom beantwoord zijn Mathieu Wijdeven en Raoul de Jong uitgeroepen tot winnaars van de Toneelschrijfprijs 2022, de jaarlijkse bekroning voor het beste, oorspronkelijk Nederlandstalige toneelwerk. De Vertaalprijs 2022 gaat naar de jeugdtheatertekst Trojan Wars van Peer Wittenbols. Beide prijzen werden gisteren uitgereikt tijdens het Nederlands Theater Festival in de Balie.

Het waarom beantwoord neemt de lezer mee in de zoektocht naar de mens achter George Gerhardus Theodorus Rustwijk, een vergeten Surinaamse kunstenaar én de betovergrootvader van Wijdeven. Volgens de jury brengen de auteurs ‘in zorgvuldig gebalanceerde woorden een eerbetoon, met een meesterlijk taalspel tot gevolg.’

Tijdens de uitreiking ontvingen Wijdeven en De Jong een oorkonde en 10.000 euro prijzengeld. Andere genomineerden waren Koen Boesman (Rosa), collectief BOG. (TAL.) en Peer Wittenbols (Trojan Wars). Zij kregen elk 1.000 euro.

De Toneelschrijfprijs is een samenwerking tussen het Nederlands Letterenfonds, het Fonds Podiumkunsten, Literatuur Vlaanderen en de Taalunie en wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting Lira Fonds, Sabam for Culture en deAuteurs. Vanwege de pandemie bekroonden ze dit jaar toneelwerk dat in 2020 of 2021 in première ging (live of online). De jury bestond uit recensent Els Van Steenberghe, dramaturg Karim Ameur en schrijver/theatermaker Maxine Palit de Jongh. Zij ontvingen dit jaar maar liefst 122 inzendingen.

De Vertaalprijs is een initiatief van het Fonds Podiumkunsten en Literatuur Vlaanderen. Zij gaan ervoor zorgen dat de jeugdtheatertekst Trojan Wars van Peer Wittenbols een Franse vertaling krijgt en – in samenwerking met deAuteurs – onder de aandacht gebracht wordt in Frankrijk.

Vandaag is tijdens het Nederlands Theater Festival in Theater Bellevue de BNG Bank Theaterprijs 2022 uitgereikt aan Performance collectief ROTOR. Het collectief ontving deze prijs ter waarde van 45.000 euro voor de voorstelling Erosion.

Vanmiddag is tevens, voor de vijfde keer, het Anne Faber Stipendium uitgereikt. Deze is toegekend aan creative producer in spé: Robin Nimanong.

BNG Bank Theaterprijs
Het BNG Cultuurfonds heeft de BNG Bank Theaterprijs in het leven geroepen ter stimulering van jong theatertalent tot 35 jaar. De winnaar ontvangt een geldprijs voor het hernemen van de winnende voorstelling langs Nederlandse theaters en/of investering in een nieuwe productie.

Performance collectief ROTOR/Veem House for Performance/Schweigman&
met Erosion Het juryrapport: “In deze hypnotiserende performance wordt de ronddraaiende beweging afgepeld tot de pure essentie. De bewegingen zijn open en roepen associaties op over (on)afhankelijkheid, overgave en slijtage. De voorstelling is prachtig gecomponeerd en uitgekiend in een zelfgekozen inspanning van begin tot eind. In het monumentale decor en onder begeleiding van mystieke gitaarmuziek zien we twee mensen die elkaar nodig hebben, elkaar dragen en elkaar uitdagen in de zoektocht naar het zwaartepunt. De performance maakt indruk en nodigt het publiek zich over te geven aan de erosie van het bestaan.”

Naast Performance collectief Rotor waren genomineerd:

• Sheralynn Adriaansz / Likeminds met de voorstelling BEIGE
• Merel Severs / Theater a/d Rijn (De Nieuwe Oost) met Let me tell you something you already know
• Ritzah Statia / RIGHTABOUTNOWINC. met Kibra Silensio
• Timo Tembuyser / Muziektheater Transparant & Festival Cement / Productiehuis Theater Rotterdam met Missa Mater Sola
• Mathieu Wijdeven / Productiehuis Theater Rotterdam met Het Waarom Beantwoord.

De BNG Bank Theaterprijs jury 2022 bestaat uit:
Miel van Teijlingen (voorzitter), Leonie Clement, Carole van Ditshuyzen, Mark Fischer, Lieke Hillebrand, Richard Kofi, Jolie Vreeburg.

Het BNG Cultuurfonds kiest voor een actieve aanpak van het stimuleren van jong talent. De BNG Bank Theaterprijs wil graag fungeren als springplank voor de meest veelbelovende theatermakers die op deze manier binnen het Nederlands Theater Festival extra aandacht krijgen. Alle theatermakers tot 35 jaar die met een voorstelling op tournee zijn in Nederland kunnen bij verrassing voor de prijs worden genomineerd.

Meer informatie en kaarten.

Robin Nimanong ontvangt Anne Faber Stipendium 2022

Cultuurondernemer en kunstenaar Robin Nimanong is opgeleid danser en heeft drie jaar bij het gerenommeerde dansgezelschap Batshevas Ensemble in Tel Aviv gedanst. De commissie kiest dit eerste lustrum voor een maker die zich verder wil ontwikkelen naar creative producer en ziet in Nimanong een geboren, talentvolle en gedreven leider.

Robin Nimanong (1995) oprichter van Embrace, een innovatief educatie platform voor de LHBTI+ gemeenschap, ziet zichzelf als verbinder en houdt zich bezig met nieuwe, fluïde, toekomstige organisatie -en communicatiestructuren. “Het stipendium inspireert me om mijzelf zowel zakelijk als artistiek te ontplooien. Ik kijk ernaar uit om nieuw leiderschap van de toekomst te onderzoeken. Daarnaast wil ik de positie van de dans- en queer gemeenschap binnen de kunst- en cultuur sector versterken. ”

Over het Anne Faber Stipendium: ondersteuning voor veelbelovende zakelijk leiders/creative producers in spé
Het Anne Faber Stipendium ondersteunt talentvolle startende zakelijk leiders/creative producers binnen de podiumkunsten in het verder ontwikkelen van hun visie, kennis en leiderschap. Vanaf 2018 wordt het stipendium jaarlijks aan één kandidaat uitgereikt. De toelage ter waarde van €10.000,- euro wordt ingezet voor scholing, coaching, netwerkvorming en een kleine bijdrage in het levensonderhoud.

Over Het Huis Utrecht
Het Huis Utrecht is dé werkplaats voor makers, onderzoek en experiment in Nederland. Het stipendium is opgericht door Het Huis Utrecht ter nagedachtenis aan haar in 2017 overleden collega Anne Faber; een veelbelovend zakelijk leider in spé. Met het Anne Faber Stipendium wil Het Huis Utrecht de naam en ambitie van Anne positief laten voortleven en een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van talentvolle zakelijk leiders/creative producers binnen de podiumkunsten.

De Staat van het Theater – Alida Dors / Theater Rotterdam

Link naar livestream 

[tekst]

I
Collega’s, vakgenoten, theaterliefhebbers,
Sisters, vrienden en bondgenoten,

Your silence will not protect you … me, or us.
Dat is de reden waarom ik ook nu de mic oppak.
Vandaag open ik het Nederlands Theater Festival met deze Staat van het Theater.
En wil ik het hebben over een sector die moet bewegen.
Laat me jullie uitnodigen voor deze dans. Samen zoeken we de balans.
Die dans zal niet zonder wrijvingen en ongemakken gaan. Maar dat is noodzakelijk voor groei.

Laat me jullie eerst iets vertellen over de theatertraditie waar ik in sta. Hiphop: grondwaarde van mijn werkpraktijk. Mijn bronnen komen uit de hiphop. Mijn dans- en theatertaal staan in die traditie, en mijn leiderschap is erdoor gevormd. Hiphop, waar iedereen welkom is die beweegt vanuit urgentie. Hiphop, waar kleuren, disciplines en generaties elkaar ontmoeten en versterken.

Ik ben geschoold in de Cypher – de cirkel, hart van een community, hart van de hiphop.
De kring die ieder uitnodigt te communiceren op de manier die je het beste past, aangemoedigd door de energie van de groep, de opzwepende muziek van de drummers of DJ, wat de Cypher maakt tot een creative meeting of bodies and minds.
De Cypher; een plek waar nieuwe stijlen worden ontwikkeld, technieken worden aangescherpt en odes worden gebracht aan de fundamenten van de cultuur.
You don’t have to qualify to cypher, you just do it,
The circle is a place for everyone, from beginners to high-level dancers,
You just enter the cypher and dance.

Ik werk vanuit crew mentality – een ander fundament van hiphop. Crew, team, family.
In een crew doe je soms een stapje naar voren en soms naar achteren, altijd ter support van de groep als geheel en het gezamenlijke doel. Gelijkwaardige samenwerking tussen verschillende generaties en culturen, dát maakt een crew, maakt een crew dope. Dat is de kracht van multiperspectiviteit. In een crew zorg je voor elkaar en mag je van elkaar leren. Each one teach one!

Dankzij hiphop, een van de invloedrijkste kunststromingen van de laatste 40 jaar, sta ik in een eeuwenoude traditie; die van de Afrikaanse diaspora. De waarden van de Cypher en de crew neem ik mee, overal waar ik ben. En ik geef ze door, overal waar ik kom en aan iedereen waarmee ik werk.

Laat me jullie uitnodigen voor deze dans. Samen zoeken we de balans.

Ik begin met een shout-out naar mijn sisters!
Mijn verhaal is als dat van velen van jullie, als ‘kind van migratie’, als onderdeel van de Afrikaanse diaspora. Onze lijnen lopen via Afrika, Brazilië, West-Indië en Suriname naar Lissabon, Barcelona, Parijs, Brussel, Bergen op Zoom, Utrecht en Groningen. In mij komen verschillende lijnen samen die, voor zover ik weet, langs de kusten van Barbados, door de binnenlanden van Suriname lopen, naar Klaaskreek waar vrijgevochten slaafgemaakten zich vestigden. En die lijn loopt verder door de steden Nickerie en Paramaribo naar Amsterdam, naar Rotterdam. Met trots vertel ik jullie, tot hoever mijn lijnen teruggaan, tot hoe diep mijn wortels reiken.

Sisters, onze positie was nooit vanzelfsprekend.
Ons verhaal is een verhaal van ondanks maar ook dankzij. Van It was all a dream naar The sky is the limit. Onze sector is in beweging, een nieuwe machtsbalans dient zich aan. Laat met jullie drie tips geven, als ik zo brutaal mag zijn: mandaat, mandaat, mandaat. En de bonustip: passie.

En alhoewel de struggle nog niet voorbij is: laten we dit moment vieren!
Laten we vieren waar we zijn. Wat we doen. Wie ons dragen.
Laten we de verhalen vieren waarin wij allang elkaars hoofdrollen vervulden en ook de bijrollen met liefde aannamen. Verhalen waarin zowel onze magic als alledaagsheid centraal staan. Laten we vieren dat we van vroeger tot nu nog steeds samen bewegen.

Laat me jullie uitnodigen voor deze dans. Samen zoeken we de balans.

Sisters, ze zeggen “Never beg for a seat when you can build your own table.”
Ik heb nooit afhankelijk willen zijn van een systeem dat voor anderen is gemaakt en waarin wij slechts de functie vervullen om de status quo in stand te houden.
Daarom heb ik met mijn tools mijn eigen huis gebouwd. Ik bouwde een hiphophuis. En daarna nog een. Ik bouwde een gezelschap. En boy wat heb ik lekker gegeten aan my own table: food for the soul en food for thought.

En toch koos ik ervoor om mijn zelfgebouwde huis te verruilen en een kunsttempel te bewonen. Niet omdat ik het directeurschap van een gevestigd instituut beschouw als de enige definitie van succes, maar omdat ik zo op mijn manier wil bijdragen aan verandering.
Ik kies ervoor om van binnenuit aan het systeem te werken.
En ik neem mijn stoelen mee. Omdat ik nieuwe gasten aan tafel wil uitnodigen.

Als directeur van Theater Rotterdam weet ik dat een huis niet automatisch een thuis is voor iedereen. Ik ken de reflex om de deur altijd op een kier te houden. Om op mijn hoede te zijn voor mooie woorden of goede intenties.
Ik investeer in mensen die een ander pad hebben gevolgd en dachten dat dit nooit een plek voor hen zou zijn. En ik faciliteer het conflict bij mij aan tafel. Want alleen door ontmoeting, dialoog en debat komt meerstemmigheid echt tot stand.

Sisters, Ik vind het belangrijk om mijn radicaliteit te rijmen met een wereld waarin we ons allemaal kunnen ontplooien. Die wereld is een work in progress; ik ben een bouwer, dus blijf ik bouwen.

Sisters,
Als crew hebben we verschillende strijders nodig, met ieder een eigen stijl.
Een shout-out aan jullie!
We doen het samen.
Breng je vreugde,
Breng je teleurstelling, want wij zijn er.
Breng je lach,
Breng je briljante brein.
Breng je esthetiek,
Breng je bronnen,
Deze sector heeft je nodig. Op alle fronten in alle hoeken en gaten. Ook al lijkt het er soms niet op. Ook al stuit je tegen onbegrip en op fobieën van de ander. Wij zijn hier.

Our goal is bigger than to fight ignorance.
We voelen de noodzaak te maken. We voelen de noodzaak ons verhaal te vertellen.
We bouwen ieder op onze eigen manier aan een sector waarin radicale gelijkwaardigheid the only way is. Maar niet ten koste van jezelf, nooit ten koste van jezelf.
Het zal jullie opvallen dat we vandaag in de minderheid zijn. Dat vandaag niet al mijn sisters aanwezig zijn. Een aantal zusters ervoor kiest om niet naast mij te staan, achter mij te staan of in de zaal te zitten. Dat komt doordat deze sector verslindt. Deze sector kan pijn doen, deze sector kan je blesseren. Het doet mij wat wanneer ik zie dat mijn zusters geblesseerd raken. Deze sector is niet veilig. Daarom zijn er zusters die dit podium, dit systeem, deze sector niet langer willen erkennen. Daarom zijn ze vandaag niet hier en hebben sommigen zelfs de sector verlaten.
Dus strijdt nooit ten koste van jezelf. Selfcare first, fix je support system door middel van sisterhood en bondgenootschap.
I need you, we need you to chip in. In your own time, in your own way… and get paid!

Sisters, Wij staan op de schouders van reuzen – degenen die ons voorgingen, het pad effenden en inspireerden.
En we hebben de support van een jonge generatie theatermakers van kleur die een honger heeft naar kennis van degenen die hen voorgingen. Ik put hoop uit hun activisme.
Hun creativiteit, hun lach, hun kritische blik en toewijding,

One of us equals many of us.
One of us equals many of us.

II

Het intermezzo van stilstand bood tijd voor reflectie. Reflectie maant ons tot beweging.

Corona heeft onze sector grondig door elkaar geschud. Een deel van het publiek zoekt nog steeds zijn weg terug naar de theaterzalen. Een ander deel wordt nu pas herkend als waardevol. Makers en medewerkers bevinden zich in kwetsbare situaties. Veerkracht is eindig. Veel van onze problemen waren er al langer, maar de pandemie legde ze haarscherp bloot.

De ongelijkheid binnen de sector werd schreeuwend duidelijk. Verschillen werden uitvergroot – tussen grote gezelschappen en kleine ensembles, vaste medewerkers en freelancers. Freelancers met netwerk binnen het bestel en zonder.
We moeten constateren dat het trickle down-effect van middelen niet op alle plekken voor vruchtbare grond heeft gezorgd.
Het is tijd om te ploegen.

Tijdens de lockdowns verkenden we nieuwe manieren van presenteren, en leken we even een ander publiek te raken. Maar we lijken terug bij af. Zoveel mensen voelen zich in onze sector opnieuw niet welkom.
Het is tijd om te bewegen.

Vergeet mij niet, schreeuwt een maker. Vergeet mij niet schreeuwt de sector. En terug is de productiedrift. De overvolle programmering. Allemaal in survival mode. Technici, producenten, marketeers.
Het is tijd om te kiezen.

Zo onveilig onze werkplekken. #metoo. #metoo.
Het is tijd om te luisteren.
Het is tijd om je kop uit het zand te trekken en te luisteren. Gewoon luisteren.
Werkgeluk neemt af, leegloop, uitholling, en vervlakking.
Er zijn mensen omgevallen en niet meer terug op hun benen gezet.
Het debat stokt, over ons, over inclusie, over grensoverschrijdend gedrag, door de reflex “eerst grip op de situatie krijgen”
Nog even, nog even en dan… en dan wat? Terug naar wat?
Het was niet goed genoeg. We kunnen beter, zouden beter moeten weten.
Het is juist nu tijd voor verandering!

We moeten bewegen.
Behoud heeft zijn plaats, maar niet omdat ‘we het hier nou eenmaal zo doen’.
Reproductie van de status quo vertraagt en sluit uit. Ik stel vragen bij het niet bevragen van de norm. Tektonische platen botsen, de fundamenten verschuiven. De canon wordt ter discussie gesteld. Aannames moeten worden bevraagd: wat is kwaliteit, wat professionaliteit, wie wordt gehoord en welke verhalen geven we voorrang?

Het is tijd om ongehoorde verhalen en processen op de voorgrond te plaatsen zodat we de achterstand inhalen en de kloof overbruggen.

We dienen kritisch te kijken naar de productiedwang en prestatiecijfers die ons als sector in de tang houden. We moeten anders gaan programmeren. Ons meer gaan committeren aan lokale partijen en behoeften.

En soms moet er gewoon plaats gemaakt worden, omdat…
We moeten bewegen.
Vol overgave.
Dat zal soms wringen en pijn doen. Ook bij mij. Dat doet het al heel lang. Het zal voor sommigen even minder gezellig zijn. Maar dat kan het wel weer worden.

Als we luisteren naar het ritme en samen dansen.

Laat me jullie uitnodigen voor deze dans. Samen zoeken we de balans.

[Muzikaal intermezzo]

Vrouwen, inclusief de sisters from another mister, laat me mij tot jullie richten. Eenieder van ons, de een meer dan de ander, weet hoe het is om te bewegen in een systeem dat niet per se voor ons is gemaakt. Wie anders dan wij kunnen verandering afdwingen?

Eenieder van ons, de een meer dan een ander, weet hoe het is om gereduceerd te worden tot object van de male gaze. Wie anders dan wij zal dit doorbreken?

Eenieder van ons, de een meer dan de ander, weet hoe het is om niet mee te mogen doen met de jongens, de mannen, the good old boys.
Uitgesloten, geen seat at the table, geen zekerheid, geen herkenning, geen erkenning. Niet gezien, niet gehoord, niet voor jou, niet zo boos, niet zo luid, niet zo zuur, niet voor jou, wel voor mij, niet begrepen, niet bewezen, niet vanzelfsprekend, niet … niet … niet … jij bent niet niet niet, niet niet niet … een van ons.
Wie anders dan wij zullen moeten werken aan … een nieuw wij?

Wie anders dan wij moeten onze mond opendoen wanneer er grenzen worden overschreden?
En wie, eenmaal aan de top, kan de deur openzetten voor de volgende … vrouw.

En daarom deze shout-out naar al mijn sisters from another mister.
Een oproep aan alle vrouwen in deze sector:
Onze crew heeft medestrijders nodig: wees solidair en bouw mee.

III

Wij zij, wij zij, wij zij, dat we het hier nog over hebben! Denk ik, denkt u wellicht? En toch is er nog veel nodig… voor een Wij.

Mijn vraag is: wat gaan we doen?
Want ik wil dit onder handen nemen. Tradities bevragen en openbreken, keuzes maken en omzetten in concreet beleid in plaats van te blijven polderen. Daar is moed voor nodig, maar ook actie.
Het is nu investeren in ons als sector, in vernieuwde waarden, ongelijkheid aanpakken, herschikking van machtsstructuren. Zodat macht niet langer gericht is op dominantie, maar op het bieden van mogelijkheden en het laten groeien van mensen.

Daarvoor is meerstemmigheid nodig. Meer stelligheid.
Meerstemmigheid in verhalen en diversiteit aan vormen. Ik omarm meerstemmigheid, zonder de complexiteit ervan te ontkennen. Sommigen van ons, die op posities zitten waar zij zelden worden bevraagd, verwarren het diepe ongemak dat bij meerstemmigheid hoort met onveiligheid. Maar we zullen moeten oefenen met holding the space, ook als het schuurt en ongemakkelijk wordt.
Wennen aan dat ongemak aan tafel. Om in dat gesprek een nieuwe Wij vorm te geven.

Waarde collega’s, laat mij jullie een vraag stellen: op welke plekken in jullie organisatie zou het pijn doen als daar een ander type kennis met vol mandaat mag zijn? Mag doen, mag geven, mag duwen, mag leren, mag struikelen, mag twijfelen?
En wie staan er dan met een lerende, nieuwsgierige houding als support omheen? Waar sta jij? Zou je een medestander kunnen zijn?

Durf je spraakverwarring toe te laten?
En durf je de consequenties van dat gesprek te omarmen?
Durf je bij “zo doen wij dat altijd hier”-reflexen te bewegen en gehoor te geven aan een ander voorstel?
Durf je cynische roddelaars te wijzen op hun onwenselijke gedrag en ze aan te sporen hun huiswerk te doen?
Zou je …
Durf je …
Kun je een medestander zijn?

Wil je werken aan een Wij in Wording?
Nu en voor de toekomst.
Want stel jezelf de vraag: zijn wij goede voorouders voor onze toekomstige collega’s? Zijn wij de reuzen op wiens schouders zij dan staan?
Ik ben hoopvol en strijdvaardig. We kunnen dit doen, we gaan dit doen, want het is tijd. Het gaat op momenten pijn doen en dat is ok. Er is een beweging gaande die niet te stoppen is.

On a positive note, ik zie ook overal organisaties en makers bezig met verandering en het bevragen van tradities. Ik zie collega’s die anders met hun publiek communiceren en die nieuwe werkprocessen omarmen, die het hokjesdenken loslaten en de grenzen tussen disciplines laten vervagen, die er werk van maken om het theater werkelijk inclusiever te maken.
Ik zie bijvoorbeeld een jonge generatie van Zwarte theatermakers, verenigd in The Need for Legacy, die zich inspant om verhalen uit de Nederlandse theatergeschiedenis die uit ons geheugen dreigen te verdwijnen, zichtbaar te maken.

Een nieuw wij, een Wij In Wording. Daar hebben we elkaar voor nodig. Zij aan zij schouder aan schouder.
Processen zullen onwennig zijn, nieuw zijn. Anders lopen dan men gewend is. Dat is inherent aan de nieuwe cultuur die we samen zoeken, aan het Wij dat we nog moeten worden. Samen doen vraagt om gemeenschappelijke inspanning. And staying with the trouble. Staying with te trouble!
There is no other way.
Your silence will not protect you, me or us!

Credits

Band: Alvin Lewis, Yoran Vroom, Yariv Vroom
Dansers: Nicole Geertruida, Liza Panjoel
Formations:

Aisa Winter, Aminata Cairo, Aruna Vermeulen, Chantelle Rodgers, Dionne Verwey, Esther Duysker, Nicole Geertruida, Romana Vrede, Jolanda Spoel

Angelique van Beckhoven, Chelsea Pachito, Davy Pieters, Dayna Martinez Morales, Eve Hopkins, Eylül Akinci, Jetty Mathurin, Liza Panjoel, Milone Reigman, Peggy Olislaegers, Zarah Bracht

Anne Sollie, Ariah Lester, Bryan Druiventak, Chris Keulemans, Dalton Jansen, Dean Bowen, Erik Whien, Henry O’Tawiah, Honey Eavis, Jappe Groenendijk, Maurice Dujardin, Melih Gençboyacı, Roxy Verwey

Op vrijdag 2 september om 17:00 uur in Internationaal Theater Amsterdam wordt The State of the World uitgesproken door Pussy Riot-leider en activiste Maria Alyokhina, die in mei uit Rusland vluchtte. The State of the World is een nieuwe jaarlijkse traditie tijdens het Nederlands Theater Festival waar internationale sprekers hun licht laten schijnen op zaken die op dit moment spelen in de wereld. Alyokhina wordt geïnterviewd door politicoloog, journalist en auteur Mounir Samuel. MARIA ALYOKHINA Na het geruchtmakende optreden van de Russiche performanceband Pussy Riot in een kathedraal in Moskou in 2012 – waarin ze onder meer de Maagd Maria opriepen om Poetin te verdrijven – zat Maria Alyokhina twee jaar gevangen in een Russische strafkolonie. De Russische machthebbers plaatsten meerdere leden van Pussy Riot op een lijst van zogenoemde buitenlandse agenten om hen te intimideren en hun invloed te beperken. Alyokhina had eerder opgeroepen tot demonstraties tegen de gevangenneming van Alexej Navalny. Kort daarna ging ze in hongerstaking. Sinds vorige zomer zat ze nog zes keer in de gevangenis. Eerder dit jaar slaagde Alyokhina erin Rusland te ontvluchten. Vermomd als maaltijdbezorger stak de politiek activiste, die op Poetins zwarte lijst staat, de grens over naar Litouwen: eerder kreeg ze te horen dat haar huisarrest zou worden omgezet in detentie in een strafkolonie. RIOT DAYS Meer dan een punkband profileert Pussy Riot zichzelf als een radicale beweging. Het kunstcollectief staat bekend als feministisch, pro-lhbti en anti-Poetin. Pussy Riot is deze zomer vanuit Litouwen op tournee door Europa. Vanwege de oorlog in Oekraïne is de tour, een rockopera gebaseerd op het boek Riot Days, dat Alyokhina schreef over haar ervaringen in een Russisch strafkamp, omgedoopt tot ‘anti-oorlogstournee’. Klik hier voor kaarten.