INTERVIEW MET DARIA BUKVIĆ: REGISSEUR VAN GIRLS AND BOYS
7 september 2022
Daria Bukvić: ‘Als we zwaar geweld de wereld uit willen hebben, zullen we het met elkaar moeten hebben over toxische mannelijkheid’
Regisseur Daria Bukvić was al lang op zoek naar een geschikt moment om met actrice Hadewych Minis te werken. Toen ze stuitte op de monoloog Girls & Boys van de Britse theaterauteur Dennis Kelly, wist ze meteen dat het moment was aangebroken. ‘Dit stuk is voor haar geschreven.’
Ze stuitte een paar jaar geleden per toeval op de toneeltekst, in een boekwinkel in Londen. ‘Het stuk stond letterlijk op me te wachten, leek het, zoals het in de etalage stond uitgestald. De auteur, Dennis Kelly, kende ik al maar het stuk zelf nog niet. Ik heb het gekocht en in mijn tas gestopt, maar pas maanden later ben ik het gaan lezen, in een hangmat in Kroatië. Na twee pagina’s wist ik al: dit moet ik gaan regisseren. En Hadewych moet het spelen. Een soort liefde op het eerste gezicht was het, maar dan met een toneeltekst.’
Girls & Boys begint als een vrolijke romcom van een vrouw wier leven haar tegemoet lacht, maar ontwikkelt zich tot een gitzwart drama waarin geweld en vrouwenhaat centraal staan. De voorstelling werd met meerdere vijfsterrenrecensies binnengehaald en Hadewych Minis werd voor haar acteerprestatie genomineerd voor een Theo d’Or, de belangrijkste toneelprijs voor vrouwelijke acteurs. De Toneeljury noemt de voorstelling in het juryrapport een ‘regelrechte mokerslag’, die het publiek ‘happend naar adem’ achterlaat.
Waarom ze meteen aan Hadewych Minis dacht in die hangmat? ‘Simpel: ik vind haar de beste acteur van haar generatie. En ik had nog nooit een tekst gelezen waarin een vrouw van die leeftijd – midden veertig – centraal staat en haar vervolgens zo sterk – brutaal, vrolijk, sexy – neerzet. Zo had ik een vrouw van die leeftijd nog nooit in een stuk zien praten. Bovendien gaat het over thema’s waarvan ik wist dat Hadewych zich ermee bezighoudt: over vrouwen en de wereld om hen heen, en hoe we verhalen kunnen vertellen die onze posities bevorderen en inspireren. Toen ik haar de tekst mailde was ze meteen enthousiast: het is een verhaal dat verteld moet worden.’
De repetitieperiode noemt Bukvić fantastisch, maar ook zwaar. ‘We zaten de hele tijd met z’n tweeën zo diep in die thema’s, dat we ons regelmatig echt uit dat zwarte gat moesten trekken. Dat was een zware opgave: hoe gaan we er zelf niet mentaal aan onderdoor?’ Een andere zoektocht was hoe ze balans vonden tussen lichtheid en zwaarte. ‘De eerste helft in een complete komedie, en dan switcht het in één zin ineens naar een totale tragedie. De sleutel om die allebei goed over het voetlicht te brengen, is het feit dat deze vrouw méér is dan alleen slachtoffer. Daarom moesten we juist haar brutaliteit en humor uitlichten, ontdekten we. Dat is nodig om ervoor te zorgen dat ze in de tweede helft meer is dan het slachtoffer dat de man van haar maakt. Daar gaat het uiteindelijk om: haar leven is meer dan het verhaal dat door de man is bepaald.’
Al haar voorstellingen zijn ook altijd ‘stiekeme afrekeningen met het narratief dat alle klassiekers ons in onze hoofden prenten’, zegt Bukvić. In Othello was dat het idee dat zwarte mannen witte vrouwen zouden vermoorden uit jaloezie. Dennis Kelly rekent nu af met het idee (‘dat ontstaan is doordat we al bijna 2500 jaar Medea opvoeren’) dat kindermoord aan vrouwen wordt gekoppeld. ‘Ik merk nog altijd dat ik, zelfs wanneer ik met intellectuele en begripvolle mannen praat, me nog altijd ga verontschuldigen of indekken op het moment dat ik het thema geweld koppel aan gender. Terwijl eigenlijk alle statistieken aantonen dat het zware geweld op deze wereld wordt gepleegd door één soort mensen en dat zijn de mannen. Ik zou willen dat vrouwen zich door het zien van deze voorstelling gesteund voelen, en dat mannen niet in een kramp schieten van ik-ben-niet-zoals-al-die-mannen, of ja-maar-niet-alle-mannen. Het gaat niet over jou persoonlijk maar over het systeem waar we met z’n allen in gevangen zitten, en waar ook mannen slachtoffer van zijn. Het feit dat ik het heb over mannelijkheid betekent niet dat ik jouw man-zijn aanval. Ik zou het prettig vinden als mensen zich daar meer bewust van worden. Want als we zwaar geweld de wereld uit willen hebben, zullen we het met elkaar moeten hebben over mannelijkheid en het voortdurende gevaar dat toxische mannelijkheid voor de wereld oplevert.’