Nominaties Toneelprijzen 2018 zijn bekend!

20 april 2024

De Nederlandse Toneeljury heeft de nominaties bekend gemaakt voor de VSCD Toneelprijzen 2018. Tevens zijn de nominatie voor de VSCD Mimeprijs bekend. Deze Toneelprijzen worden uitgereikt op 16 september 2018 tijdens het Gala van het Nederlands Theater ter afsluiting van het Nederlands Theater Festival.

Genomineerd voor de Louis d’Or (prijs voor de meest indrukwekkende mannelijke dragende rol):

Eelco Smits voor zijn rol in Vergeef ons – Toneelgroep Amsterdam / Toneelhuis
De jury: “Het is buitengewoon knap hoe Eelco Smits in Vergeef ons een personage neerzet dat tegenslag na tegenslag te verwerken krijgt, maar ondanks dat steeds opener wordt. Met mooi gedoseerd spel biedt Smits prachtig tegenwicht aan de afstandelijkheid die de concertante vorm van de voorstelling bewerkstelligt. In subtiele mimiek en met lichtvoetig spel; zonder ook maar enig effectbejag, toont Smits een personage dat tegenspoed, afwijzing en haat kan incasseren en vervolgens kan omzetten in liefde.”

Bruno Vanden Broecke voor zijn rol in PARA – KVS / David Van Reybrouck, e.a.
De jury: “In alles is Vanden Broecke in PARA een acteur die niet lijkt te acteren: hij wórdt zijn personage, de commando Nico Staelens. Schuchter en onhandig lijkt hij zijn voorstelling te starten, grijpt gaandeweg de toeschouwer genadeloos bij de kladden en neemt hem mee in zijn trots die uitmondt in een enorm verdriet en woede. In een grootse monoloog, die voorbij gaat aan documentair theater, laat Vanden Broecke in alles de onmacht spreken over een nieuw ‘Verdriet van België’.”

Steven Van Watermeulen voor zijn rol in Onderworpen – NTGent
De jury: “Van Watermeulen laat ons alle hoeken van zijn acteurschap zien in de interne morele strijd die zijn personage voert om weerstand te bieden of overstag te gaan. Hij neemt geen genoegen met de buitenkant van zijn personage, maar keert zijn interne strijd geheel naar buiten, waarin het failliet van moraliteit een hoofdrol speelt. Hier raakt hij nauw verbonden aan het gedachtengoed van schrijver Houellebecq; hij handelt vanuit heimwee naar verleden en toekomst waar het altijd mooi is, maar lijdt aan het heden dat pijn doet. Van Watermeulen laat dat huiveringwekkend goed zien.”

Genomineerd voor de Theo d’Or (prijs voor de meest indrukwekkende vrouwelijke dragende rol)

Marieke Heebink voor haar rol in Oedipus – Toneelgroep Amsterdam
De jury: “Jocaste krijgt gedurende de voorstelling een onbevattelijke waarheid in haar gezicht gesmeten. Marieke Heebink speelt haar eerst dienstbaar, met trots en aanstekelijke speelsheid. Door die inzet komt het einde des te harder aan. Heebink speelt geen emoties, ze transformeert in die emotie. De pijn waarin haar personage zich uiteindelijk terugvindt, staat in ultiem contrast met het aan zorgeloosheid grenzende geluk waar dit personage mee opende. Heebink weet met intens, doorleefd spel deze lijn meedogenloos invoelbaar te maken.”

Karina Holla voor haar rol in ROMP – De Gemeenschap
De jury: “Alle expressie en zeggingskracht van haar personage weet Karina Holla samen te ballen in hoofd en stem. Gekluisterd aan het bed maakt ze haar performance zowel aangrijpend als jaloersmakend vitaal en levenslustig. Het is mooi hoe Holla een oude vrouw creëert die het lichamelijke ontstijgt. Ze gaat tekeer, mijmert, roept ter verantwoording en wordt breekbaar. Gedurende de voorstelling kruipt ze in je hoofd. Het verval en de ketens van de ouderdom worden door haar vakmanschap met overgave én beheersing onontkoombaar en tastbaar.”

Alejandra Theus voor haar rol in Revolutionary Road – Theater Rotterdam / Toneelschuur Producties
De jury: “Het leed van April Wheeler staat centraal in Revolutionary Road. Alejandra Theus absorbeert dat leed en geeft het in al haar grilligheid weer, zonder een moment de controle te verliezen. Radeloosheid, woede, kinderachtigheid, ondraaglijk verdriet en – uiteindelijk – totale desillusie; ze draagt het op haar schouders, maar weet dat zodanig te doseren dat je je als toeschouwer volledig met haar blijft identificeren. Dit alles culmineert in een prachtig verstilde eindscène die door merg en been gaat.”

Genomineerd voor de Arlecchino (prijs voor meest indrukwekkende mannelijke bijdragende rol):

Michiel Blankwaardt voor zijn rol in Woiski vs Woiski – Orkater / Bijlmerpark Theater
De jury: “Michiel Blankwaardt neemt ons met zijn overtuigende spel mee in de tragedie over vader en zoon Woiski. Hij vertolkt Max Woiski junior, de jongen die naar Nederland kwam om te studeren, maar door zijn vader werd uitgebuit. Via het verwaarloosde kind weet Blankwaardt de toeschouwer toch sympathie te laten voelen voor de verbeten oude man die hij ook ten tonele brengt. Als Woiski junior is Blankwaardt in idealisme vastgebeten, diep teleurgesteld en prachtig wanhopig.”

Arnon Grunberg voor zijn rol in De Mensheid – LOD Muziektheater
De jury: “Arnon Grunberg verrast subliem in De Mensheid. Nadat hij een tijdlang het relaas van zijn medespeler heeft aangehoord, neemt hij de voorstelling volledig over. Geestig, brutaal, steeds net op het randje van het betamelijke, of eigenlijk eroverheen. Zichzelf beproevend als ‘de amateur die altijd stiekem professioneel acteur wilde worden’ neemt hij zichzelf onder de loep, genadeloos, en ontroerend. Is het een gimmick of een acteerprestatie? Grunberg toont zich een geboren personage dat nu een lichaam heeft gevonden.”

Rick Paul van Mulligen voor zijn rol in Othello – Het Nationale Theater
De jury: “Rick Paul Van Mulligen speelt Jago vilein, scherp en met een plezierig fanatisme. Tegelijkertijd schiet hij er geen moment in door. Hij is een bescheiden speler in een onbescheiden rol. Het gevaar om van Jago een platte stoorzender te maken, ondervangt Van Mulligen door een zorgvuldige terughoudendheid aan zijn personage mee te geven. Dat maakt zijn personage eens te spannender en gevaarlijker, en uiteindelijk de spil van de voorstelling.”

Vanja Rukavina voor zijn rol in The Nation – Het Nationale Theater
De jury: “Vanja Rukavina is als Damir de angel die het stuk The Nation genadeloos op scherp zet. Op het moment dat hij de talkshowscène binnenvalt verliest de voorstelling elke stevige grond en zijn de personages én de toeschouwers volledig overgeleverd aan zijn wensen. Vanja Rukavina maakt de voorstelling zo daadwerkelijk gevaarlijk. Maar hij laat ook een andere kant van zijn brede pallet aan spelkwaliteiten zien. Adembenemend is het om te zien hoe hij de liefde voor zijn moeder en de liefde voor zijn (salafistische) overtuigingen, maar niet bij elkaar krijgt.”

Genomineerd voor de Colombina (prijs voor de meest indrukwekkende vrouwelijke bijdragende rol):

Anniek Pheifer voor haar diverse rollen in Gidsland – mugmetdegoudentand
De jury: “Met haar frisse, transparante aanwezigheid is Anniek Pheifer een heerlijk ankerpunt. Steeds als zij opkomt, lijkt het alsof er een extra lampje aangaat. Scherp en geestig transformeert zij op meesterlijke wijze in de diverse Nederlandse burgers. Hoogtepunt is haar vertolking van de Groningse moeder. Ze speelt haar van binnenuit, met mededogen, en met een feilloos inzicht in de emotionele breekbaarheid van de hedendaagse, Nederlands vrouw, die probeert om zonder kleerscheuren het moederschap te combineren met burgerschap en werk.”

Maureen Teeuwen voor haar rol in Dumas/La Dame/DeSade – Maatschappij Discordia
De jury: “Het spel van Maureen Teeuwen is een theaterstudie waard. Schijnbaar achteloos codeert ze de Discordiaanse stijl in dit stuk. Met twinkelende humor stelt zij op een bijna naïeve wijze scherp aan de orde hoe het is om mens en vrouw te zijn in de zoektocht naar zelfregie en hoe de macht over je eigen leven terug te krijgen. Teeuwen voert het publiek transparant langs alle dilemma’s. Het is een genot om naar haar puntgave tekstbehandeling te luisteren, om zo tot nieuwe inzichten te komen in de keuzes die haar personage maakt.”

Dionne Verwey voor haar rol in De Blackout van ’77 – Orkater / Sir Duke
De jury: “Met uitmuntend spel en haar brede talent als muzikant en actrice neemt Dionne Verwey de toeschouwer op een verrassende manier aan de hand door ontelbare transformaties. Uit alles blijkt haar drive om dit verhaal te vertellen over Amina, een schrijfster die in de woelige jaren ‘70 haar eigen idioom onderzoekt. Duidelijk is dat Verwey zich met dit personage identificeert. Haar persoonlijke, open en directe spel brengt de worstelingen van de vrouw heel dichtbij. Door de overtuigende performance van Verwey gaat de voorstelling vliegen.”

Romana Vrede voor haar rol in The Nation – Het Nationale Theater
De jury: “Elk woord dat ze uitspreekt komt binnen en lijkt nog even na te echoën. Romana Vrede acteert met ongelofelijk veel liefde en compassie voor haar personage. Met open spel laat ze zien hoe alle emoties die uit onvoorwaardelijke liefde ontspruiten – felheid, angst, vergevingsgezindheid, woede – tegelijkertijd om voorrang strijden. Zelfs als haar personage geen woorden meer vindt, in de prachtige scène met haar van haar vervreemde stiefzoon– woedt de storm in haar hoofd door. Zo toont Vrede dat ze ook in een bijdragende rol een diepe indruk kan sorteren.”

Gelijktijdig heeft de VSCD-Mimejury haar eerste nominaties voor de Mimeprijs 2018 bekendgemaakt.
De volgende vijf voorstellingen zijn genomineerd:

De geschiedenis van mijn stijfheid / Wunderbaum

De jury over De geschiedenis van mijn stijfheid – Acteursgroep Wunderbaum: “Acteurs Marleen Scholten en Walter Bart flirten met mime in deze voorstelling over het Nederlands onvermogen soepel te kunnen bewegen. Samen met tien stijve landgenoten proberen zij onze volksaard te doorgronden. Zijn wij Nederlanders echt alleen maar stijfkoppen met de voeten in de aarde of kunnen wij ook met losse heupen door het leven gaan? Wunderbaum toont in deze rake voorstelling het talent en de fijngevoeligheid om ons te laten inzien dat ballet op klompen wonderschoon en ontroerend kan zijn. Met hen én tien stijve landgenoten schaamt het publiek zich niet meer om gezamenlijk dansend De geschiedenis van mijn stijfheid af te sluiten.”

Bambie is Back! van Bambie / Eef Van Breen Group:
De jury: “De samenwerking met Eef Van Breen Group geeft een nieuw elan aan de onmiskenbare Bambie-stempel die deze voorstelling uitademt. Acteurs en muzikanten zijn in makerschap versmolten waardoor de gezamenlijke compositie van spel, muziekdecor en tijd in een krachtige cadans komt. Al meer dan 20 jaar laat de groep zien van grote waarde te zijn voor het mimetheater. Met Bambie is Back! is Bambie, na enkele jaren subsidiestop, gelukkig weer terug op het toneel.”

De onzichtbare man van Theater Artemis
De jury: “Bedenker en regisseur Jetse Batelaan brengt met deze jeugdvoorstelling kinderen én volwassenen terug bij een spelletje dat aan de basis staat van de menselijke acteerbehoefte: doen alsof je er niet bent. Met nostalgische én nieuw uitgevonden theatertrucs creëert Batelaan een hedendaagse variant op het sfeervolle, muzikale Veaudeville. De drie zichtbare spelers, waaronder een heerlijk narrige René van ’t Hof in de rol van ingehuurd technicus, dragen dit geniaal doordachte, geestige bouwwerk, dat je laat filosoferen over de vraag wat het betekent om er te zijn of er niet te zijn.”

(for the time being) van Schweigman& / Slagwerk Den Haag
De jury: “In dit intrigerende drieluik verwerkt Boukje Schweigman de begrippen stilstand en in beweging komen tot tactiel ervaringstheater. Bijzonder is de manier waarop de speelruimte transformeert en de verhouding tussen spelers en publiek daarbij steeds verandert: het publiek gaat van vrij naar ingesloten, terwijl de spelers, beginnend als levende standbeelden, de ruimte juist langzamerhand veroveren. De theatertaal is basaal en eenvoudig, maar in de betekenis raakt (for the time being) grote maatschappelijke thema’s: het vluchtelingenprobleem en de vraag hoe nabij we een ander laten komen.”

Headroom van Theater Rotterdam
De jury: “De donkerte van een volkomen verduisterde theaterzaal is het startpunt van deze geheimzinnige reeks taferelen, die stills lijken uit een surrealistische film. In het spel met een beperkt aantal objecten en halfgemaskerde figuren wordt het associatievermogen van het publiek maximaal aangesproken. Hoe de vijf spelers de scènewisselingen in de donkerslagen voor elkaar krijgen is een staaltje pure theatermagie: Headroom is hightech en handwerk tegelijk, een waar gesamtkunstwerk. Voor het duo Suzan Boogaerdt en Bianca van der Schoot, die deze keer samenwerkten met toneelregisseur Erik Whien, is dit een verrassend nieuwe stap in hun eigenzinnige oeuvre.”