Wat, wie en waarom? Een gesprek met Laura van Dolron

Dit jaar speel je de Staat opnieuw. Waarom?
‘Vorig jaar hadden we verzonnen dat niet alleen de incrowd de Staat moest zien, maar ook het publiek. Dat is er niet van gekomen en dat vond ik jammer want ik had heel veel zin om die tekst nog eens uit te spreken. Natuurlijk zal het niet precies hetzelfde zijn, want zo werk ik niet. Ik ben benieuwd wat er met die tekst gebeurt als ik hem herschrijf.’

‘Me too voelt nu achterhaald. Maar betekent dat dat BLM volgend jaar ook achterhaald is?’

De Staat van 2019 ging vooral over me too. Het afgelopen jaar is er veel gebeurd: Black Lives Matter en corona. Wat betekent dat voor deze Staat?
‘Ik voel een zekere schroom, want ik vraag me af of feminisme nog wel een item is na de Black Lives Matter protesten. Me too voelt nu achterhaald. Maar betekent dat dat BLM volgend jaar ook achterhaald is? Dat wordt interessant om naar te kijken. Ik ben nog steeds onzeker over mijn lichaam en ouder worden. Ik hoop dat mijn ideeën daarover en Black Lives Matter in elkaar zullen grijpen. Maar ik weet nog niet hoe. Het is ook denkbaar dat ik het meer open gooi, er meer een gesprek van maak.’

‘Ik sta er altijd als mezelf.’

Kun je uitleggen wat jouw manier van theatermaken inhoudt? Wat is stand-up filosofie?
‘Ik heb de naam verzonnen omdat iedereen altijd vroeg of de voorstellingen die ik maakte nou theater waren of niet. Altijd ging het daarover en niet over wat we net gezien hadden. Ik wilde een ander gesprek voeren en daarom verzon ik dit, in eerste instantie als een soort grap. Maar ‘stand up filosofie’ drukt goed uit wat ik doe: ik sta er namelijk altijd als mezelf en dat is in theater niet vanzelfsprekend. In stand up comedy is dat juist heel normaal: je staat er als jezelf, of eigenlijk als een versie van jezelf, die je hebt geselecteerd en gevormd uit wie je bent. ‘Filosofie’ klopt omdat mijn voorstellingen altijd gaan over ideeën, gedachten, het gesprek en de zoektocht. Dus deze benaming geeft mij alle ruimte om te doen wat ik het liefste doe. Humor combineren met nadenken. Het kan ook zijn dat je bij de voorstelling moet huilen, maar dat zeg ik niet van tevoren.’

‘Ik wil dat het publiek ziet dat ik zoek en dat ze zich uitgenodigd voelen om mee te zoeken.’

Improviseer je veel?
‘Ja, maar het verschilt per voorstelling hoeveel. Een antwoord op alle vragen was een volledig geïmproviseerde voorstelling. Het publiek schreef vragen op papiertjes en daar probeerden we dan tijdens de voorstelling antwoorden op te vinden. Maar bij andere voorstellingen en bij mijn live columns schrijf ik overdag een tekst die ik dezelfde avond voorlees. Dat is dan nog behoorlijk puur en rauw. En er ligt ook nog heel veel open. Ik vind het fijn om de voorstelling samen met het publiek te ontdekken. Het publiek moet voelen dat we het samen doen. Niet top down. Ik wil dat ze zien dat ik zoek en dat ze zich uitgenodigd voelen om mee te zoeken. Internet heeft ons vertrouwd gemaakt met interactiviteit, mensen willen meedoen en dat kan alleen in het theater omdat het live is.’

Weet je van tevoren waar je wilt uitkomen?
‘Nee. Er moet ook een verrassing voor mezelf in zitten. Maar ik merk dat mijn live columns vaak eindigen met ontroering, bij mij. Natuurlijk ben ik dan ook opgelucht omdat het weer gelukt is, of tenminste achter de rug. Maar wat ik dan voel, raakt het publiek. Mensen waarderen het als de persoon op de bühne zelf iets meemaakt.’

Dus dan ben je volkomen oprecht.
‘Ja, net zo oprecht als in het echt. En daar geven we onszelf natuurlijk ook vorm.’

‘Iedereen heeft een interessant verhaal te vertellen.’

‘Bij het ontwerpen van een voorstelling krijgt het toeval altijd een belangrijke plaats. Ik wil altijd een verrassing, een onzekerheid. Zoals bij In het echt, vijf voorstellingen die ik binnenkort in Bellevue speel. Dat zijn vijf blind dates met mensen die geselecteerd zijn door Bellevue. Ik breng de dag met hen door, dan schrijven we een tekst en ‘s avonds is er de voorstelling met publiek. Het idee is dat iedereen een interessant verhaal te vertellen heeft.’

En je hebt geen idee wie die mensen zijn?
‘Nee. Maar ik vertrouw de mensen die de selectie doen natuurlijk wel.’

Verwacht of hoop je iets?
‘Nee, ik wil verrast worden. Ik hoop dat het waar is dat ik met ieder mens iets moois kan aangaan. Dus ik verwacht het onverwachte. Het is alsof iemand en surpriseparty voor mij organiseert. Ik heb er ontzettend veel zin in.’

Het is een moedig en riskant maakproces. Wat geeft je het vertrouwen dat er ‘s avonds een voorstelling zal zijn? ‘Hoe vaker je het doet, hoe meer vertrouwen je krijgt. Na Een antwoord op alle vragen vind ik het al heel wat als er een tekst is.’

Je hebt regie gestudeerd in Maastricht en gaandeweg ben je helemaal weggegaan van fictie en illusie. Kun je uitleggen waarom je die keuze hebt gemaakt? Wat is er mis met fictie?
‘Er is helemaal niets mis met fictie maar ik vind de werkelijkheid zo interessant en rijk dat ik er geen verzonnen werkelijkheid naast hoef te plaatsen. Ik heb mijn handen vol aan wat er al is. Ik probeer de wereld zoals hij is, een plek te geven op mijn podium.’

In het echt is van 25-29 augustus te zien in Theater Bellevue.

De Staat, een jaar later…. van Laura van Dolron is op 3 september op het Nederlands Theater Festival alleen nog via een livestream te zien.