5 t/m 15 september 2024 Amsterdam
Cart
Search

Wie is wie van de Nederlandse Toneeljury. #6: Saskia Tilanus

9 september 2019

© Anna van Kooij

De Nederlandse Toneeljury: ieder jaar selecteert zij de tien (of elf, of twaalf) beste voorstellingen van het theaterseizoen. Geen sinecure, want er wordt in de Lage Landen fantastisch theater gemaakt. Toch lukt het ieder jaar. En krijgt de Toneeljury steevast lof, verbazing en kritiek over zich heen. Wie zit er eigenlijk in de Toneeljury? En wat is voor hen de noodzaak van theater? We vroegen het hen alle zeven.

door: An Cardoen

‘Mind-stretchen.’

Saskia Tilanus is het jongste lid van de Nederlandse Toneeljury, al betekent dat niet dat het haar aan theaterervaring en -expertise ontbreekt. Ze is programmeur bij Stadsschouwburg Utrecht met een focus op jong publiek, jonge makers, muziektheater en toneel en deed daarvoor veel ervaring op als programmeur en coach bij o.a. Café Theater Festival, Delft Fringe en Stukafest. Naast programmeur is Tilanus ook locatietheatermaker. Dat alles doet ze met veel passie, die ook duidelijk doorklinkt in hoe ze over theater spreekt. In dit interview passen uitroeptekens!

Wanneer sloeg de vonk van de theaterliefde over? Dat gebeurde in de zaal bij de musical Honk. Het is de eerste voorstelling die ze zich nog zo helder voor de geest kan halen.

Tilanus: ‘Toen ik een jaar of 13 was, gingen we met de musicalvereniging naar Honk in Rijswijk, met onder anderen Ivo Chundro en Ara Halici. Wat ik daar zag! Het was betoverend. Sowieso heel goed gespeeld en gezongen. Maar wat enorme indruk op me maakte, was het decor. Dat bestond uit een aantal bakken met rietpluimen, waarmee de acteurs zelf, open en bloot op het toneel, de changementen uitvoerden en alle locaties uit het stuk vormgaven. Heel simpel en toch werkte het. Dat was een echte eye-opener voor mij!’

Nu, vele jaren later en veel theaterkennis rijker, zit Tilanus in de Nederlandse Toneeljury, die de tien beste voorstellingen van het seizoen uitkiest. Als jurylid, zegt ze, kijkt ze wel met andere ogen dan als theaterprogrammeur.

Tilanus: ‘Ik kijk objectiever. Voor de schouwburg houd ik altijd rekening mee of iets past bij ons, bij ons publiek en onze doelgroepen. Als jurylid kan ik kijken naar de voorstelling op zichzelf, naar de kwaliteit los van andere keuzecriteria. Ik kan me echt focussen op wat ik er zelf van vind.

‘Als jurylid kan ik kijken naar de voorstelling op zichzelf, naar de kwaliteit los van andere keuzecriteria.’

En hoe gaat zoiets dan achter de schermen, waren er veel discussies of was iedereen het verbazingwekkend eens? Tilanus, lachend: ‘We hadden wel veel discussies, ja. Ook toen we de winnaars van de Toneelprijzen moesten kiezen. We gingen wel tot het gaatje, met flinke discussies en pleidooien. Mooi is dat, zoveel passie! We kwamen er áltijd uit, maar ik moet bekennen dat af en toe de vraag ‘Kun je hiermee leven?’ gesteld moest worden.’

De Toneeljury ziet zowat alles wat er in een seizoen gespeeld wordt. Dan kan het haast niet anders of er gaan rode draden of trends opvallen.

Tilanus: ‘Mij viel op dat er veel meer nieuw repertoire wordt gespeeld. De nieuwe vraagstukken in de samenleving zie je direct terug in het theater. Er zijn veel nieuwe verhalen te vertellen. Wat ik heel positief vond, was dat in veel voorstellingen contact werd gemaakt met het publiek, of interactie van de toeschouwers onderling werd uitgelokt. Het lijkt allemaal minder vrijblijvend dit seizoen. Dat vind ik stoer!’

Gevraagd naar een voorstelling uit de selectie die haar persoonlijk erg heeft geraakt, noemt Tilanus A Seat at the Table van Saman Amini.

Tilanus: ‘Een belangrijke en bijzondere voorstelling. Twee jaar geleden zag ik die voor het eerst op Oerol en ik werd omvergeblazen. Nu kwam het stuk naar de theaterzalen, in een remake met nieuwe acteurs en nieuwe verhalen. Het gaat om belangrijke thema’s, maar ze weten die te brengen met een hele fijne nonchalance. In een scène praten twee jongens bijvoorbeeld over hoe je je moet verhouden tot je huidskleur. De ene wil blijven vechten, de ander wil zich er liefst helemaal niet mee bezighouden. Een sterke scène, omdat de vraag zo acuut is: we weten allemaal niet hoe we ons ertoe moeten verhouden. Zij weten het uitstekend te verwoorden.’

Van een heel andere orde, maar ook overdonderend, vindt Tilanus Het verhaal van het verhaal van Jetse Batelaan: ‘Zó knettergek en vervreemdend! Die voorstelling brengt op een andere manier mensen bij elkaar: omdat ze elkaar vinden in totale verwondering. Heel bizar en heel bijzonder.’

Is theater een noodzaak? Kan een wereld zonder theater, zonder kunst, bestaan? Tilanus is duidelijk: Nee!

Tilanus: ‘Ik zou wel 1000 redenen kunnen bedenken! Zonder theater, zonder kunst, hebben we geen goede manier om te reflecteren op wat we hier met zijn allen aan het doen zijn. Alleen de wetenschap en religie om ons leven te vatten, dat kan niet, kán niet. We kunnen de vraag wat het leven ertoe doet op een wetenschappelijk of religieuze manier benaderen. En op een derde manier: door kunst. Theater is het verbeelden van andere denkwijzen, het is mind-stretchen. Zoals in A Seat at the Table: de spelers namen mij mee naar hun wereld, die ik nauwelijks ken. Ik geloof dat die derde manier nodig is om het leven echt te kunnen begrijpen.’

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Het Nederlands Theater Festival gebruikt de gegevens die je op dit formulier verstrekt om je op de hoogte te houden van ontwikkelen omtrent het programma van het festival. Laat ons hieronder weten op welke manieren je van ons zou willen horen:

Je kunt op elk moment van gedachten veranderen door op de link 'Abonnement opzeggen' te klikken in de voettekst van elke email die je van ons ontvangt, of door contact met ons op te nemen via kantoor@tf.nl. We zullen jouw gegevens met respect behandelen. Bezoek onze website www.tf.nl voor meer informatie over onze privacypraktijken en ons privacybeleid. Door hieronder te klikken, stem je ermee in dat wij jouw gegevens mogen gebruiken voor de door jouw aangegeven doeleinden. We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices.

Venster sluiten