5 t/m 15 september 2024 Amsterdam
Cart
Search

Wie is wie… van de Toneeljury? Tommie van Eck

1 april 2021

Foto: H.L. Bekkema

Tommie van Eck: ‘Het activistische element van theater kan mij niet luid genoeg zijn’

Ieder jaar selecteert De Nederlandse Toneeljury de beste voorstellingen van het theaterseizoen. Wie zit er eigenlijk in de Toneeljury? En wat is voor hen de noodzaak van theater? Voor theaterdirecteur Tommie van Eck, die in seizoen 2022-2023 toetrad tot de Nederlandse Toneeljury, gaat theater in wezen over inclusiviteit: ‘Theater gaat over gezamenlijkheid, en je verplaatsen in de ander.’

Theater heeft altijd een grote rol in zijn leven gespeeld, vertelt de 46-jarige Tommie van Eck. Hij komt oorspronkelijk uit het boekenvak: hij was hoofdredacteur van uitgeverij Thomas Rap. Daarna werkte hij onder meer als zakelijk leider van comedyclub Toomler, als marketingmedewerker bij Frascati en als tourneeplanner bij Theaterbureau De Mannen. Sinds 2020 is hij directeur van Theater de Purmaryn in Purmerend. Van Eck trad dit seizoen toe tot de Nederlandse Toneeljury.

Zijn theaterherinneringen gaan terug tot de lagere school. ‘Er was een jaarlijks terugkerend poppenkastgezelschap dat een voorstelling speelde op school. Ik herinner me hoe dat licht uitging in het gymzaaltje, de doeken openingen en die poppenkast bekleed was met zilveren lintjes: heel glamorous. Die magie, dat je helemaal verdween in zo’n verhaal en vergat dat je gewoon op school zat, zal ik nooit vergeten. Ik weet nog dat ik dacht: ik moet goed opletten, want dit vertelt me iets dat misschien nog veel belangrijker is dan wat ik tijdens de lessen leer.’

Hij werd al vroeg een frequente theaterbezoeker. Als middelbare scholier nam hij een abonnement op de Utrechtse schouwburg, hij was fan van Brigitte Kaandorp, en nam zelfs zijn ouders vaak mee, die tot daarvoor niet veel met theater hadden. Tijdens zijn studie Nederlands in Amsterdam verlegde zijn belangstelling zich meer naar muziektheater, opera en klassieke muziek. ‘De gemene deler is het gezamenlijke moment dat je met wildvreemde mensen iets heel intens beleeft. Zo’n ervaring is onvergelijkbaar met iets anders: het zorgt voor een intensivering van je eigen emoties.’

Kijk je meer vanuit je gevoel of vanuit je verstand naar theater?
‘Inmiddels ben ik meer een voeler. Dat is iets van de laatste tien jaar, daarvoor was ik verstandelijker. Het boekenvak waar ik uitkom was heel cerebraal: je moet teksten beoordelen, en daar komt wel gevoel bij maar het gaat vooral om inhoud en argumenten. Ik vond het rationele aspect heel leuk, maar ik had wel het idee dat ik iets miste.

‘Toen ben ik bij Frascati als marketeer gaan werken, en ik ben nog nooit zo gelukkig geweest als daar. Waarom? Omdat het kantoor vlak naast het podium stond. Ik voelde me onderdeel van het product, van de voorstellingen. Gesprekken gingen veel meer over ervaringen, over wat je hebt meegemaakt. Een enorme verrijking.’

Inmiddels ben je, via Toomler en De Mannen, directeur bij Theater de Purmaryn, waar je ook de programmering voor je rekening neemt. Kijk je als jurylid anders naar theater dan als theaterdirecteur?
‘Zeker. De vraag of een voorstelling goed valt in jouw stad en of het aansluit bij jouw programmering en publiek, is een andere vraag dan: wat vind ik nu precies zo goed aan deze voorstelling, zou iedereen dit moeten zien?

‘Als jurylid vertrek ik meer vanuit mijn eigen smaak. Ik neem mijn eigen persoon, mijn verleden en mijn persoonlijkheid, mee naar de voorstelling en die toets ik aan wat ik zie. Ik probeer een voorstelling dan aanvankelijk als een reguliere bezoeker te ondergaan, en vervolgens probeer ik het vanuit mijn professionele ervaring te beoordelen: hoe zien het decor, licht en kostuums eruit, wat is de sfeer, speelstijl, waar gaat het over? Het vraagt enerzijds om een actieve kijkhouding, en tegelijkertijd probeer je helemaal te verdwijnen in wat je krijgt aangereikt.’

Wat is voor jou een goede voorstelling?
‘Als alles samenvalt. Als je je eigen gevoel en ervaringen op de een of andere manier tegenkomt of gereflecteerd ziet in wat je krijgt voorgeschoteld tijdens een voorstelling, waardoor je dus via het stuk meer in contact komt met wie je zelf bent. Ik had dat heel sterk met de voorstelling Find me a boring stone: een tekst van Rik van den Bos, gespeeld door Gijs Naber in regie van Erik Whien. Daarin versterkten alle elementen elkaar: taal, muziek, spel, decor. Het ging over iemand die rouwt, en dat was voor mij op dat moment helemaal niet per se actueel, maar de totaalervaring heeft me toch veranderd.

‘Ik had het vorig jaar ook bij de voorstelling De jaren van Eline Arbo. Ik keek naar die vrouw die in dat stuk centraal staat, en ik dacht: dat ben ik! Hoe weten die mensen dat over mij?’

Als jurylid zie je misschien nog wel meer theater dan daarvoor. Wat zijn belangrijkste theatertrends die je tot nu toe zijn opgevallen?
‘Ik geloof dat er veel protest zit in de repertoirekeuze. De actualiteit is in veel stukken heel expliciet voelbaar. Het gaat veel over diversiteit en inclusiviteit, soms heel concreet, soms veel meer op de achtergrond.

‘Voor mij gaat theater in de kern over inclusiviteit. Nog voordat dat woord bestond vatte dat het wezen van theatermaken samen: dat je het samen doet, met elkaar, niemand uitsluit en vooral, dat je je verplaatst in de ander. Het is mooi dat je dat steeds vaker gethematiseerd terugziet op de planken, dat het op een activistische manier over het voetlicht wordt gebracht. Dat activisme kan wat mij betreft niet luid genoeg zijn.’

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!

Het Nederlands Theater Festival gebruikt de gegevens die je op dit formulier verstrekt om je op de hoogte te houden van ontwikkelen omtrent het programma van het festival. Laat ons hieronder weten op welke manieren je van ons zou willen horen:

Je kunt op elk moment van gedachten veranderen door op de link 'Abonnement opzeggen' te klikken in de voettekst van elke email die je van ons ontvangt, of door contact met ons op te nemen via kantoor@tf.nl. We zullen jouw gegevens met respect behandelen. Bezoek onze website www.tf.nl voor meer informatie over onze privacypraktijken en ons privacybeleid. Door hieronder te klikken, stem je ermee in dat wij jouw gegevens mogen gebruiken voor de door jouw aangegeven doeleinden. We use Mailchimp as our marketing platform. By clicking below to subscribe, you acknowledge that your information will be transferred to Mailchimp for processing. Learn more about Mailchimp's privacy practices.

Venster sluiten